شماره 243: placebo

خب یه پژوهش جالب دیگه از Fabrizio Benedetti در زمینه ی مقوله placebo و دارونما من فک میکنم این یکی تکمیل کننده اون چندتا پژوهش است که قبلا خدمتتون ارائه دادم. خاطرتون هس که در جلسه قبل این بحث رو مطرح کردیم که ، تلقین مستقیم میتونه اثر ضد درد داشته باشه که خیلی پررنگ نیست ولی اگر یک شرطی شدن اتفاق بیفته ، یعنی چند جلسه ای یه کاری بکنید که یک داروی واقعی درد رو برطرف بکنه بعدا اگه شبیهشو کنارش ارائه بدید ، اون خیلی باورپذیری و قدرت دارونمایی اون دارونما رو افزایش خواهد داد . این قسمت اول پژوهش بود. قسمت دوم پژوهش که خیلی جالب بود ، این بود که اره القای مستقیم نمیتونه سیستم هورمونی رو عوض بکنه ، یعنی شما بیا به یه نفر آمپول آب مقطر بزنی بگی این آمپولو که من بهت زدم ، انسولین ترشح میکنه ، این آمپولو که من بهت زدم هورمون رشدت میره بالا ، این آمپولو که من بهت زدم تستوسترون میره بالا عضلانی تر میشی. گفتیم این کار خیلی تاثیر گزار نیست ، اما Benedetti نشون داد یه جوری میشه این کارو کرد، مثلا اگر شما چند جلسه بیای به طرف یک ماده ای بدی که هورمون هارو تغییر بده ، که در مورد اون پژوهش Sumatriptan بود ، که وقتی Sumatriptan به افراد داده بودن ، هورمون رشد رفته بود بالا و بعد از چند نوبت انجام این کار ، بیای یک ماده ی بی خاصیت یا خنثی به عنوان placebo بزنی ، این به واسطه مکانیزم شرطی شدن شبیه جلسات قبل اون ترشحات هورمونی رو خواهد داشت ، یعنی سیستم هورمونی ، سیستم ایمنی ما هم میتونه با مکانیزم های دارونما فعال بشه ، و پژوهش های زیادی چه در حیوان چه در انسان صورت گرفته و تاثیر این رو بر سیستم های مختلف ، مثل سیستم قند و انسولین ، سیستم در واقع ایمنی بدن اون سیستم مبارزه با موجودات مزاحم ، ویروس و … نشون داده . و درمورد انسان ها هم سیستم های متخلف هورمونی رو نشون دادن که میشه درواقع شما با این مکانیزم فعال بکنید . حالا چرا این مقاله اهمیت داره ؟ دقت کنید اسم مقاله رو Opioid mediated placebo responses boost pain endurance and physical performance اینجاش مهم نیست ، ادامش مهمه Is it doping in sport competitions? آیا با این کار میشه دوپینگ کرد؟ آیا این کار دوپینگه؟ فکنم فهمیدین چیه ، مثلا شما ممکنه بگید زدن هورمون برای ورزش مجاز نیست و تو کمیته های ورزشی درواقع اینو میسنجن ، خب اگه بیایم اینکارو بکنیم چی؟ مثلا طرف مرتب هورمون رشد بگیره اون آمپول رو دریافت بکنه ولی وقتی به مسابقات نزدیک میشه ، دیگه امپول رشد دریافت نکنه ، بردارن بهش آب مقطر تزریق کنن ولی همون گونه که اینجا نشون دادیم سیستم هورمونی ما میتونه گول بخوره و درواقع اینکارو انجام بده . من فکنم اونایی که رشتشون ورزش هست ، طب ورزش هست ، این یه سوال جدیه که درواقع میبینید که دارونماست ، یعنی طرف میگه اب مقطر زدن جرم داره ، نزدیک مسابقات من بیام آب مقطر بزنم این از نظر فدراسیون مشکل داره ؟ ولی اگر آب مقطر رو شرطی کرده باشن با هورمون چی ؟ وقتی شما آب مقطر میزنی تستوسترونت میره بالا ، آب مقطر میزنی هورمون های رشدت میره بالا و این یه سوال خیلی جدیه که هنوز جواب قطعی براش پیدا نشده ، که اینجوری میشه دوپینگ کرد و اگر از طرفم تست بگیرن ، آزمایش ادرار بگیرن هیچ ماده ای تو خونش نیست . میگه ببین اون آمپولی که من تزریق کردم آب مقطر بود ولی ، آب مقطرو شرطی کردن که درواقع باعث ترشح هورمون هایی بشه که به درد ورزشکاران بخوره . پس میبینید علم درواقع دارونماها به یه جاهای خیلی خاکستری کشیده که ایا میشه براش مثلا دوپینگ کرد با اینکار؟ حالا تو این پژوهش اومده اثرات ضد درد مورفین رو سنجیده ، که جلسه قبل یادتون باشه کتورولاک رو ما تست کردیم ، حالا مورفین که دیگه جدی تره و میدونید مثلا مورفین استفادش در جریان مسابقات ورزشی ممنوعه ، شما داری مورفین میزنی دردو حس نکنی راحت بتونی ورزش کنی ، راحت بتونی بکس بزنی ، راحت بتونی بدویی . این اومده ببینه که آیا میشه با مورفینم اینکارو کرد؟ میگم یه ذره آموزشاش بد آموزی داره ولی ما میخوایم علم رو بگیم نمیخوایم بداموزی یاد بدیم. شیوه مطالعه باز همون مانند مطالعه قبلی بوده ، باند smarch بستند که اون باند کشی رو بستند که خون وردی خارج بشه ، بعد کاف فشار سنج رو باد کردن رسوندن به 300mmHg ، بعد از طرف خواستند این حرکات ورزشی رو انجام بده و درد توی ساعد و بازو شکل میگیره ، و میزان مقاوت طرف رو در مقابل این درد بسنجن . خب خیلی از ورزشکارا اینایی که جودو کار میکنن ، ورزشای رزمی کار میکنن ، ورزش هایی که درد میگیره ، استقامتی تو مسابقات ، میدونن که خب مثلا مورفین بزنی خوبه دیگه هرچی مشت بهت میزنن درد حس نمیکنی ولی خب جرم داره ، فدراسیون اینو دوپینگ حساب میکنه . حالا تو این پژوهش اومده چیکار کرده؟ یک ساعت قبل به افراد مورفین زده مثل همون طراحی پژوهش قبلی و توی 4 گروه مختلف بوده باز من یه مقدار سریع تر از روش رد میشم چون این شبیه پژوهش قبلیست . تو گروه اول عملا هیچ کاری خاصی نکرده فقط همینجوری گفته کاف فشار سنج رو باد کنید زمان بگیریم اونم برای 5 هفته پشت سرهم . توی گروه B هفته چهارم فقط یه دارونما زده بهشون ، گفته اینو میزنیم دردت کم بشه اینم مثل همون پژوهش قبلی. منتها در گروه C و D چیکار کرده؟ اومده دو هفته مورفین بهشون داده ، منتها میگم دو هفته ، دو جلسه به فاصله یک هفته مورفین گرفتن ، یعنی چیزی که تو ورزش ممنوعه ، یک ضد دردی که میتونه کارکرد ورزشی شما رو خیلی افزایش بده ، من الان خیلی معتاد دارم متاسفانه میان درمانگاها ، کلینیک ، بیمارستان ، روزبه هم حتی مراجعه میکنن ، میگن ما مثلا به واسطه این که میخواستیم قدرت بدنیمون بره بالا ، مثلا مورفین زده بودیم دردو کم احساس کنیم ، آنفتامین زده بودیم ، مواد مخدر زده بودیم و حالا گرفتار شدیم . منتها هفته چهارم میاد همون رو تبدیل میکنه به دارونما ، خب بیایم ببینیم نتایج چیا هست؟ گروه D هم دارونما + نالوکسان من فرصت شد راجب این توضیح میدم. پس هفته 1,2,3 تمرین رو داریم ، و هفته چهارم رو گفته مسابقه ، بیایم ببینیم تحملتون چقدره ؟ مسابقش چی بوده؟ چند دقیقه میتونی این کاف فشارسنج رو دور دستتون نگه دارید ؟ و درواقع اینم بهتون بگم این مقدار تحمل شما و این کاف فشار سنج‌دور دست یه پیش بینی کننده خوبه قدرت ورزشیتونه ، یعنی اون مقدار میتونید رکاب بزنید ، میتونید بکس کار کنید ، میتونید دمبل بزنید ، یعنی درد عضلانی رو میتونم تحمل کنم و پیش برم . خب گروه الف اونا که هیچ کار خاصی نکرده بود ، روز مسابقه عملا با روزای دیگه هیچ فرقی نداشت ، ممکنه شما بگید این یه ذره بیشتر شده خب مال هیجان مسابقس ، کرونومتر آوردن گفتن بهتون میخوایم جایزه بدیم ببینیم چیه ، خب یه ذره رفته بالا . گروه B چی هست؟ اون گروه B اونیه که بهش گفتن قبلش آمپول میزنیم دردت کمتر میشه ، آره اثر کرده ، یعنی تو گروه B نگاه کنید ، مثلا اگر همینجوریش طرف میتونسته 12.13 دقیقه تحمل کنه ، روز مسابقه مثلا 17دقیقه تحمل کرده، یه 2.3 دقیقه کاراییش رفته بالا . اما گروه C و D مهمن اونایی که 2 و 3 مورفین گرفته بودن ببین این هفته اوله که کار خاصی نکرده ، این هفته هایی که مورفین گرفته ، خب مورفین گرفته به طرز معنا داری تحملش رفته بالا دیگه ، ببینید اینجا اگه 12.13 دقیقه بود اینجا شده 23 دقیقه ، 10 دقیقه اضافه تر تحمل کرده یعنی مورفینه واقعا دوپینگ حساب میشده ، و اگر شما تو ورزش بخوای بگی این یک نوع نامردی حساب میشه ، یعنی دوپینگه ، و خوبم هست فدراسیونا جلوشو میگیرن ، اما نگاه کن تو هفته چهارم چیکار کرده ، تو هفته چهارم که آب نمک گرفته آب مقطر گرفته ، نرمال سالین گرفته جای مورفین ، ببین به طرز معناداری نسبت به هفته اول بالاتره ، یعنس درواقع به استناد شرطی شدن با آمپولا ، وقتی هفته چهارم آمپول گرفته ، آمپوله تقریبا نه صدرصد ولی تقریبا شبیه مورفین عمل کرده . و باز هفته پنجم که هیچ آمپولی نگرفته دوباره برگشته سرجای اولش شبیه هفته اول شده . پس پیام مهمی که ما اینجا داریم چیه؟ پیام مهم اینه که اره متاسفانه این کار غیراخلاقیه ولی میشه دوپینگ رو اینجوری انجام داد که شما بیای فرد رو شرطیش بکنی ، حالا به ترشح تستوسترون هست ، ترشح هورمون رشد هست ، یا اثرات ضد دردیه مورفین هست و بعد اون مورفین رو نزدیک مسابقات از طرف بگیری ، ولی برداری بهش سوزن بزنی ، فقط آب مقطر بزنی و حتی اگه طرف بهشم بگن ، چون طرف ورزشکاره برگرده بگه خب ببین شما داری به من الان مورفین میزنی تستم مثبت میشه ، ممکنه اون طرف بگه خیالت راحت باشه مورفین نیست آب مقطره ولی اگر آمپولش شبیه اون باشه تو همون محل تزریق بشه ، اون بحث یادتونه گفتم اثر میکند ، وقتی حتی میدانی اثر نمیکند ، باز برای افراد ببینید اثر خواهد کرد . پس میشه افراد رو شرطی کرد و درواقع وقتی دارونما گرفت اون دارونما به دادشون برسه و اثر بکنه . و حتی چیز جالبی که درواقع اینجا داریم اینیه که تو پژوهش قبلی بود توی این پژوهش نبود ، یادتون هست که وقتی به افراد گفته بودن خب ببین این اثر ضد درد نداره ، اونقدر افت نکرده بود ، یعنی بازم یه مقدار اثر ضد درد برای افراد جا مونده بود ، وقتی از طریق شرطی شدن بود . و گروه چهارم چی بود ؟ گفتم placebo داده و نالوکسان داده ، نالوکسان میدونیم ماده ای هس که اثرات مورفین رو خنثی میکنه ، اینایی که با تریاک اوردوز میشن ، با هروئین اوردوز میشن ، بهشون نالوکسان میزنن ، یا اگر کسی تو نشعه گی مورفین باشه ، تو بی دردی مورفینو تریاکو هروئین باشه ، شما برداری بهش نالوکسان بزنی ، این در واقع پادزهرشه و اثرش میپره ، یعنی حتی یه ادمی که حسابی مواد کشیده بهش نالوکسان بزنی خمار میشه ، تمام اون موادی که کشیده از بدنش ، از سرش میپره . و جالبه که وقتی این placebo رو با نالوکسان قاطی کردن ، اثر ضد دردیش رفته ، یعنی نشون میده اثر ضد دردیه آب نمک از مسیر یا سیکل یا مکانیزم مورفین بوده ، یعنی آب نمکه وقتی تزریق شده باعث افزایش ترشح آندورفین ها و مورفین های درونی بدن شده و به همین طریق شما میتونید استناد بکنید که میشه افراد رو شرطی کرد ، که مثلا ببین وقتی این آمپولو میزنی انسولینت میره بالا ،قندت میاد پایین و بعد از یه مدت به جای اون آمپول اگر تو قحطی گیر کردی ، اورژانس گیر کردی و انسولین در اختیار نداشتی به همون فرد آب مقطرم بزنی بعد از شرطی شدن ها قندش میاد پایین و اثر درمانی خواهد داشت . یعنی این میتونه یک یافته جالب باشه که سیستم هورمونی ما مستقل از اگاهی ما ، مستقل از یادگیری ما ، میتونه درواقع شرطی بشه و باز اینجا شما همین رو مشاهده میکنید ، که در گروه C وقتی placebo دریافت کرده ، این درواقع همون منحنی های مشهور هست ، وقتی شما بالای این خط باشی یعنی بهبود کارایی شما نسبت به جلسات اول . و وقتی که میببنی placebo رو گرفتن خیلی از افراد کارییشون بسیار افزایش م پیدا کرده . پس این نشون میده که ما درواقع میتونیم افراد رو شرطی بکنیم و این شرطی شدن تا مراحلی مثل هورمون ها و سیستم ایمنی بدن میره . سیستم ایمنی بدن کجا به درد میخوره ؟ جایی به درد میخوره که شما میخوای با ویروس ها با باکتری ها بجنگی ، یعنی درواقع برای همینم هست که اگر شما نسبت به یک دارو شرطی شده باشی بعدا فیکشم میتونه جلوی عفونت های شمارو بگیره ، پس حتی شاید بشه اینجوری استدلال کرد دوستان عزیز ، ولی دقت کردید اولش باید مورفین باشه ، اولش باید Sumatriptan باشه ، اولش باید کتورولاک باشه ، نمیشه هیچی نباشه . پس چه بسا این اتفاق داره به ضرر طب مدرن میوفته و خیلیا این رو میگن ، میگن طب مدرن اومد یک سلسله دارو برای ما ارائه داد ، این داروها خیلی اثر بخش بودن ولی از طریق تقویت یادگیری و شرطی شدن اثر دارونمایی بر ضد خودش عمل کرد ، یعنی بعدا شما فیکاشم بیاری بازار همون کارو میکنه ، و درواقع مثل همین برنداست که یه برند مشهوری میاد با قیمت بالا ، با پرستیژ بالا ، که افراد میرن اونو تهیه میکنن ، بعد از یه مدت به قول معروف فیکش میاد بازار ، افراد میرن فیکشو میخرن و با همونم پز میدن اگر روز اول اون برند اصلی یا برند مادر وجود نداشت ، شما با فیکش نمیتونستی پز بدی که ، باید اول اون بوده باشه . برای همین خیلیام میگن که پیدایش شبه علم و درمان های آلترناتیو اجنتاب ناپذیره بخاطر تقویت شرطی شدن فرایند placebo یعنی طب اصلی میاد واکسن میسازه جلوی عفونت هارو میگیره ، بعدا شما میتونی اداشو دربیاری و اون ادا درآوردن ، دوستان عزیز مطلقا بی اثر نیست ، اتفاقا در این چند جلسه ، من برای همین این پژوهشارو دارم میگم ، شما فک نکنی پزشکی به درد خیلی از شما ممکنه نخوره ولی شما اینجوری میفهمی که پس چجوره این درمان های آلترناتیو انقد دارن رشد میکنن ، خب عزیز من دارن با همین مکانیزم رشد میکنن ، طرف وقتی میفهمه که آمپول ، روپوش سفید ، گوشی پزشکی ، دستگاه فشار سنج ، بعدش بهبودی و کاهش قند ، کاهش فشار سنج اتفاق میفته ، بعدا کافیه که شما هر گونه شباهتی به این رو تو سیستم وارد بکنی ، با مکانیزم هایی که تو این چند جلسه خدمتتون گفتم اثر خواهد کرد و درواقع شما میبینی اون آلترناتیو زاده اجنتاب ناپذیر و جانبی طب اصلی هست.