شماره 247: وقتی ژن ورزشکاری نداری

پادکست دکتر مکری
دی 1399
تاثیر ذهن بر بدن

شماره 247: وقتی ژن ورزشکاری نداری

پادکست دکتر آذرخش مکری
شماره 247: وقتی ژن ورزشکاری نداری
Loading
/

متن پادکست

چند روزی هست دوستان عزیز،درمورد پدیده ی دارونما و همچنین منشاء ژنتیکی بیماری ها،به خصوص بیماری مث افسردگی،بحث هایی رو خدمتتون ارائه دادم. توی جست و جو برای مقالات و منابع مختلف، به یک مقاله جالب برخوردم که فکر کردم اون رو هم در قالب پژوهش های تامل برانگیز خدمتتون ارائه بدم و امیدوارم این کمک کنه به شما که به نوعی، این منشاء ژنتیکی داشتن خیلی از صفات رو بتونید درواقع تخمین درست تری ازش در ذهنتون داشته باشید . اسم این مبحث رو گذاشتم: وقتی ژن ورزشکاری نداری و این رو به استناد این مقاله که در سال ۲۰۱۹ در Nature human behavior چاپ شده درواقع این عنوان رو استخراج کردم و عنوان خود مقاله هست : learning one’s genetic risk changes psychology independent of actual genetic risk اصلا میبینیم عنوان خیلی گویا هست و درواقع میگه دانستن ریسک ژنتیکی خودش به تنهایی و مستقل از ریسک واقعی ژنتیکی می‌تونه فیزیولوژی شما رو تغییر بده و از اونجا که به نظرم اومد این خیلی روشنگر و تامل برانگیزه، گفتم این رو در قالب چند دقیقه خدمتتون ارائه بدم. مقاله اینجوری شروع می‌کنه : میگه در حال حاضر بررسی ریسک ژنتیک برای بیماری ها،صفات مختلف و مسائل گوناگون خیلی داره پررنگ میشه و در حال حاضر میتونن یه چیزی حدود ده هزار وضعیت مختلف رو ، ریسک ژنتیکیش رو به صورت یک تخمین به شما ارائه بدن و در حال حاضر ۱۶۰۰۰ ژن رو این ها میتونن با روش های تجاری ارزیابی کنن و پاسخش رو به شما بدن به گونه ای که تا سال ۲۰۱۷ یعنی ببینین چهار سال پیش،حالا تازه وارد ۲۰۲۱ شدیم ،سه سال پیش در اصل ، از هر ۲۵ نفر آمریکایی ، یه نفر نوعی تخمین ریسک ژنتیکی دریافت می‌کرده و ما توی مقالات قبلی دیدیم که وقتی شما یک تخمین ریسک ژنتیکی دریافت میکنید چه درست چه غلط ،روی احساسات،رفتار شما اثر میزاشت . افرادی که احساس میکردند ژن افسردگی دارن ، بیشتر وقایع افسرده کننده رو به یاد می آوردن،نمره بک بالاتری درواقع نشون میدادن و گذسته خودشون رو افسرده تر می‌دیدن. مشابه همین مسئله رو ما درمورد > انجام شده ها: چاقی داریم که افرادی که احساس می‌کنن ژن چاقی دارن در واقع کنترل خویشتنشون بر روی خوراکی‌ها و رژیم گرفتن کاهش پیدا میکنه .ولی اینها در قالب احساسات و رفتار بود یعنی وقتی شما حس می‌کردی یا به شما گفته می‌شد که بسیاری از مشکلات شما منشا ژنتیکی داره ،روی احساسات و رفتار شما می‌تونست اثر بزاره اما روی فیزیولوژی چطور آیا صرف دونستن این که من یک مشکل یا یک می‌تونیم بگیم دچار یک ضعف ژنتیکی هستم فیزیولوژی شما رو هم میتونه تغییر بده؟ فیزیولوژی ای که خیلیا شما بهش آگاه نیستید و دست در واقع خودت به اصطلاح نیست. توی این پژوهش اومده دو پدیده‌ای رو که اون‌ها هم منشا ژنتیکی دارن رو بررسی کرده یکیش توان ورزش هوازی. اون ورزش کاردیو یا آبروبیک و دیگری احساس سیری و متغیرهای فیزیولوژیک که اون و ارتباط اون رو با چند تا ژن مهم نشون داده. قدرت ورزش هوازی یعنی اینکه شما کاردیو کار کنی بتونی آیروبیک کار کنی، بخشیش تحت سلطه ی ژنیست به نام CRBE1 این ژن CRBE1 دارای ژنوتیپ های مختلفی هست که یک ژنوتیپش خیلی کمک کننده هست ،یک ژنوتیپش متاسفانه خیلی کمک کننده نیست و افراد در واقع می‌تونن این ژنوتیپ‌ها رو داشته باشند. این ژن CRBE بخشی از توان قدرت ورزش هوازی شما رو می‌تونه توضیح بده اگر شما ژن‌های نامطلوبشو داشته باشید ژن‌های‌ به اصطلاح خوبش رو نداشته باشید ، برترشو نداشته باشید، توان کمتر برای ورزش هوازی دارید یعنی وقتی ورزش هوازی می‌کنید زودتر خسته میشید اصطلاحا میگن نفس کم میاریم و هنگام ورزش هوازی دمای بدنتون خیلی سریعتر افزایش پیدا می‌کنه می‌دونید این یه مبحث بسیار جالبه که حالا فرصت بشه من در جاهای دیگه بحث خواهم کرد. انسان یکی از موجوداتیست که قدرت بسیار بالای ورزش هوازی داره و شاید بعد از اسب تنها یعنی تنها موجودی‌ست که می‌تونه دو هایی مثل ماراتن رو انجام بده بقیه‌ی حیوانات مثل یوزپلنگ، پلنگ، شیر، آهو ،غزال با توجه به اینکه شما ممکنه فکر کنید اینا خیلی اندام ورزشی دارند قدرت ورزشی بالایی دارن هیچ کدوم نمی‌تونن مسافت‌های خیلی طولانی رو بدوند، به دلیل اینکه این‌ها سیستم خنک کننده خوبی برای بدن ندارند و هنگام ورزش هوازی به سرعت داغ می‌کنند اصطلاحا و در واقع انسان و اسب، دو موجودی هستند که به دلیل تعریق خوب و همچنین سیستم خوب خنک‌کنندگی و گردش خون زیر پوست می‌تونن مسافت‌های زیادی را بدوند و ورزش هوازی داشته باشن و نکته‌ی دیگری که اگر شما اون ورژن یا اون نوع ژن CRBE1 نامطلوب رو داشته باشید هر چقدرم ورزش هوازی کنی، به اون مقداری که انتظار داری توان و استقامتت افزایش پیدا نمیکنه. پس این یکی از ژن‌هایی است که در واقع شناسایی شده و نشون میده که این کار رو می‌کنه . حالا در این پژوهش اومدن چیکار کردن؟ در این پژوهش اومدن درواقع یک طراحی جالبی داره که من مختصراً خدمتتون توضیح میدم. بروشورهایی مثل این درست کردند که این بروشور در واقع در مورد ژن CRBE به افراد توضیح میده که میگه شما می‌تونید یک ژن پرخطر داشته باشید که در واقع بخش‌هایی از اون ژن شما آدنین داره و می‌تونه نوع مطلوب یا protective یا حفاظت کننده داشته باشه که ژن شما گوانین داره و وقتی که شما > انجام شده ها: نوع آدنین دارش رو داری دمای بدنت خیلی سریع میره بالا ضربان قلبت به خوبی جواب بده و هنگام دویدن هم شما گرم میشی خیلی داغ میشی و نفس کم میاری در صورتی که اگر نوع گوانینش رو داشته باشی نفس بیشتر میاری به راحتی دمای بدنت بالا نمیره و در واقع ریه‌ها ی شما قدرت خوب تبادل اکسیژن و دی‌اکسید کربن را دارند و تفاوت این دو تا ژن در مطالعات نشون داده شده اون‌هایی که نوع حفاظتی و خوبش رو دارن دونده‌های بهتری میشن ولی اونایی که ندارن قدرت دو کمی رو دارن. خب این یکی از ژن‌ها این هست که بخشی دقت بفرمایید دوستان بخشی از قدرت ورزش هوازی ما رو توضیح میدن به افراد اومدن این کاتالوگ‌ها رو دادن و ذهن اونها ر در مورد این ژن در واقع روشن کردن حالا طراحی پژوهش چی بوده؟ ابتدا از افراد آوردن در واقع بعد از اینکه اینا این آگاهی و اطلاعات و اینا ر داشتن از اینها دی‌ان‌ای استخراج کردن و نوع ژن CRBE این‌ها ر پیدا کرد بعد از افراد خواستن فعالیت ورزشی ایروبیک انجام بده . این یک تا سه هفته طول کشیده تا ژن و استخراج بکنن و نتیجه‌ش حاضر بشه از افراد خواستن ک یک ورزش خوب هوازی انجام بده و ماکسیمم توانش روی تردمیل بدو و شاخص‌هاش را اندازه‌گیری کند .یک هفته‌ی بعد از سنجش پایه‌ی فعالیت ورزشی به طرف جواب ژنش رو دادند و دوباره از وی فعالیت ورزشی خواستند منتها دقت بفرمایید چه حالتی بوده یک حالت نسبتا پیچیده داره یک ماتریس داره به این صورت که به بعضی‌ها واقعیت رو گفتن، به بعضی‌ها برعکس گفتن شما ژن حفاظت کننده ندارید. پس به این صورت است که علاوه بر اینکه ریسک واقعی ژن را اندازه‌گیری کردند و مشخص کردن که طرف واقعا ژن خوب یا بد رو داره به یه عده‌ای که ژن خوب رو دارن گفتن که شما ژن خوب رو داری،به یه عده ای که ژن خوب رو دارن گفتن شما ژن بد را دارید، به یه عده‌ای که ژن بد داشتن گفتن شما ژن خوبش رو تو این مورد دارید و به یه عده‌ای که ژن بد داشتن گفتن شما همون ژن بدش رو دارید. یعنی چهار حالت مختلف رو میشه در نظر گرفت و در اصل دو ژن خوب و بد رو یک حالت متوسط و moderate هم حساب کردن. ولی بعدا تو تحلیل داده‌ها شما می‌تونید چهار حالت در نظر بگیرید. آدمی که حس می‌کنه ژن خوب داره و واقعا ژن خوب داره تو این زمینه آدمی که ژن خوب نداشته ژن پرخطر داشته و در واقع بهش همونو گفتن و یه عده‌ای که برعکس و بعد اومدن از این افراد خواستن دوباره روی تردمیل بدون و سرانجام که داستان تموم شده واقعیت پژوهش رو به افراد گفتن و هرکسی از واقعیت ژن خودش اطلاع پیدا کرده .خب نتیجه جالبه این قسمت که شما در اسلاید ۲۱۲ می‌بینید این خیلی هنوز چیز جدیدی نیست. این احساسات افراد و باورهاشون و اون احساس درونشونه که تو خیلی از پژوهش‌ها دیدیم وقتی افراد میگن شما ژنت در معرض خطر یا شما اون ژن نامطلوب ر داری خب یه مقدار مضطرب میشن و یه مقدار حس می‌کنن کنترلشون روی وقایع کمه و این افرادی ام که بهشون گفتن که خب شما ژن پرخطر در زمینه‌ی ورزش رو دارید ،حساس کردن ورزش هوازی براشون خوب نیست احساس بدی داشتن تنگی نفس داشتن احساس ریسک داشتن نگرانیشون هنگام ورزش هوازی بیشتر شده و حس کردن که مثل بقیه خوب نمی‌تونن بدون. تا اینجای کار چیز جدیدی نیست چون گفتیم احساسات و باورها خیلی تحت تاثیر اون که شما فکر کنید ژنش رو داره یا نه قرار میگیره. اما جای قشنگ پژوهش اینه: گفتن بیایم شاخص‌های فیزیولوژیک رو بسنجیم به عنوان مثال قدرت تبادل CO2 گاز دی‌اکسید کربن و اکسیژن از ریه‌ها که این‌ها رو به صورت objective یا عینی اندازه‌گیری کردند یا در واقع ماکسیمم توان تغییر در اون قدرت تهویه‌ی ریه‌ها که این‌ها شاخص‌هایی هست که در طب ورزش خیلی استفاده میشه و حتی مقدار زمان دویدن هم که قابل توجهه. ولی حالا ممکنه بگی که خیلی خب به اون هایی که گفتن ژن پر خطر رو دارید و ژن مطلوب رو ندارید کمتر تونستن تو سری دوم بدون. این قابل فهمه ولی واقعا نگاه کنید ریه‌های اونها هم قدرت تبادل اکسیژن و مونوکسید کربن کمتری داشته یعنی وقتی شما فکر می‌کنید یک ژن نامطلوب داری حتی ریه‌های شما هم در فعالیت باز می‌ماند یا حتی شما در نظر بگیرید اون زمان داغ شدن و احساس گرم شدن بدن هم تغییر کرده و اون زمانی که احساس کردن دیگه نفس کم میارن و نمیتونن بدون. > انجام شده ها: خلاصه‌ی پیام اینه میگه علاوه بر اینکه شما وقتی فکر می‌کنی ژن نامطلوب ر دارید کمتر می‌تونی بدوی، نفس کمتر میاری و حس می‌کنی که زودتر خسته میشی واقعا قدرت تهویه‌ی ریت هم در مقایسه با اون زمانی که به شما میگن ژن خوب ر داره کاهش پیدا میکنه ممکنه بگیم اون عوامل دیگه تلقینیه ولی قدرت تهویه ریه ، ریه داره کار خودش و می‌کنه اون دیگه چه چیزیه. ولی نشون میده مغز ما میتونه حتی روی فیزیولوژی ما هم اثر بزاره این یه قسمت قشنگ مقاله بود حالا یه قسمت دیگه داره که حتی اون جالب تره ؛مثلا دیدیم که توان تبادل دی‌اکسید کربن و اکسیژن از ریه‌ها خب بخشیش ژنتیکی و فیزیولوژیه ولی جالبه چون گفتیم ژنتیک واقعی ر هم اندازه‌گیری کردن بر خلاف اون مقالاتقی که گفتیم به همه به فریب گفتن که شما ژن خوب یا بد دارید اینجا واقعا ژن درست هم اندازه گیری کردن > انجام شده ها: کردن و سهم اون رو ارزیابی کردن . اینجا شما سهم باور رو می‌بینید ،اینجا سهم واقعیت رو می‌بینید. هر چقدر عدد مثبت تر و بزرگتر باشه نشون میده که اون تاثیر در جهت مطلوب بیشتر بوده‌. اینجا خیلی جالبه شما واقعا ژن خوب رو داشته باشی می‌بینی حتی خیلی هم توان با اکسیژن زیاد نمیشه که هیچ، کمتر شده ولی برعکس وقتی خیال کنی داری خیلی توان تبادل اکسیژن و منوکسید کربن بیشتر شده یا احساس داغ شدن وقتی واقعا ژن رو داری اون درواقعD con، چهارده صدم هست ولی وقتی خیال کردید اون ژن ر داری ۳۴ صدم هست ، خب این یک پژوهش جالب بود ،عین همین ر در مورد یه مسیله‌ی دیگه هم دنبال کردن اون مسیله‌ای که دنبال کردن مساله‌ی احساس سیری بعد از خوردن غذا اون هم تحت تاثیر ژنی به نام ژن FTO. اون‌هایی که این ژن FTO رو دارند وقتی غذا میل می‌کنند بعد از خوردن غذا خیلی زودتر احساس سیری می‌کنن احساس گرسنگی شون راحت‌تر برطرف میشه و داشتن نوع مطلوب این ژن باعث میشه شما به طور متوسط یک تا دو کیلو از افرادی که این ژن ر ندارن سبک‌تر باشیذد. باز با همان طراحی ژن را استخراج کردن از افراد آزمون به عمل آوردن بهشون یه غذای استاندارد دادن مقدار سیریشون رو سنجیدن، هفته‌ی بعد دوباره همین کار و کردن منتها قبلش گفتن شما ژن خوب یا بد داری صرف نظر از این که واقعا اون ژن خوب یا بد رو داره منتها بازم گفتم شاخص فیزیولوژیک مهمه چند شاخص رو اینا سنجیدن یکی از شاخص‌هایی که اینا سنجیدن در واقع پروتیینی هست به نام Glocagon light protein 1 که این پروتیینی است که در واقع با اشباع شدن و سیر شدن مربوطه و وقتی شما در واقع می‌خواید سیر بشی ترشح این افزایش پیدا می‌کنه. این هورمون نقش خوبی در لاغری شما داره و چیز جالبی که هست مثلا داروهایی مثل متفورمین بخشی از اثر بخشیشون در کاهش قند خون و کاهش دادن وزن از طریق افزایش دادن GLP1, هست یعنی ترشح GLP1 را افزایش میدن و طرف احساس اشباع و سیری بعد از غذا می‌کنه اونایی که ترشح های هورمونشون کمتره در واقع دیرتر سیر میشن و غذای بیشتری میل می‌کنند. باز جالبه وقتی به افراد گفتن ژن خوبش رو داری ببینید چقدر ترشح پروتیینه افزایش پیدا کرده و در واقع واقعا احساس سیری بیشتر داشتن و باز وقتی نگاه می‌کنی زمانی که واقعا اون ژنرو داشتن شما می‌بینی که مقدار افزایش پروتیین اینقدری بوده GLP1 peptid ، در صورتی که وقتی خیال کردن درواقع اون ژن رو دارن شصت و شش صدم بوده یعنی به مراتب بیشتر بوده. پیامی که داره میده اینه :میگه ظاهرا در مواردی که یک صفت دارای وراثت پلی ژنتیک است باور به داشتن بار ژنتیکی حداقل به اندازه‌ی داشتن خود اون بار یا حتی به نظر من طبق این مقاله بیشتر از اون اثر داره یعنی شما فکر کنید ژنش ر دارید خیلی مهمتر از این که واقعا ژنو داشته باشی ، خیلی مهم تره که ژنشو داشته باشی ، او چه مواردی ؟مواردی که وراثت حالت پلیژنیک داره که بیشتر صفات اینگونه هستن.
Document