شماره 39: نگاه اولیه به اصول درمان اعتیاد

پادکست دکتر مکری
بهمن 1394
قسمت هفتم

شماره 39: نگاه اولیه به اصول درمان اعتیاد

پادکست دکتر آذرخش مکری
شماره 39: نگاه اولیه به اصول درمان اعتیاد
Loading
/

متن پادکست

… خب دوستان عزیز تا اینجا یک تمایز یا یک تفاوتی بین اثرات مستقیم مواد با رفتار اعتیادی آشنا شدیم و در واقع اشاره کردیم، که ما یک دوگانگی داریم ، از یک طرف ما یک مقداری اثرات مستقیم داریم که ناشی از اثر ماده بر روی مغزه، و از طرف دیگه پدیده‌ای داریم که یک پدیده‌ی پیچیده‌ی رفتاریست به نام addictive behavior” یا رفتار اعتیادی. خب بیایم ببینیم اون اثر مستقیم ماده یعنی چی ؟ چیزی که گفتیم بیشتر با دیدگاه‌های سنتی و کلاسیک اعتیاد همخوانی داره. اون دیدگاهی که گفتیم تا حدی میراثه، اون هتل لوزن، افرادی مثل هابسن” و از اون طرف الهام گرفته از رابرت کخ” بود. اثر مستقیم ماده، ناشی از عمل مستقیم ماده بر بدن و ذهن است، یعنی شما وقتی ماده‌ای رو به مدت طولانی استفاده کنید، یا مدت کوتاه فرقی نمی‌کنه بالاخره یه سری اثراتی رو شما داره. شیشه انرژی شما رو زیاد می‌کنه و کمخوابی میده. تریاک شما رو دچار حالت افسردگی میکنه، هروئین باعث چرت زدن میشه ، خواب شما رو نامنظم میکنه. رو اشتهاتون اثر میذاره. هشیش به نوعی اشتهای شما رو می‌بره بالا. LST برای شما توهمات شنوایی ایجاد می‌کنه، کوکایین باعث لاغری شما و احساس مورمور شدن بدنتون میشه. همه‌ی این ها اثرات مستقیم ماده است.که گاهی اوقات وقتی شما خیلی اون ماده رو مصرف کنید، اثرات می‌تونه خیلی شدید بشه، ممکنه پسیکوز مزمن بگیری.. ممکنه که کاملا cachectic بشی، ممکنه دچارpsychosis بشی.. همه‌ی این‌ها می‌تونه اثرات مستقیم مواد باشه. منتها این اثرات برای هر ماده اختصاصیست دوستان عزیز!!!نگاه کنید..مثلا آمفتامین توهم شنوایی میده، کوکایین هم توهم شنوایی میده ولی نه به اندازه‌ی آمفتامین، حشیش می‌تونه distortion یا بهم خوردن شناخت هارو بده. تریاک و هروئین حالت بی دردی به شما میده. Analgesia میده. باعث حالات سطحی شدن تنفس در شما می‌شه ، اینا رو من عرض کردم در CD جداگانه ای در مورد اثرات اختصاصی مواد بحث کردم. که یک پزشک باید با همه ی اون هاآشنا بشه. نکته‌ی مهمی که وجود داره اینه!! نگاه کنید یک لحظه به این گزاره نگاه کنید با هم اون رو بخونیم. با قطع مصرف ماده ، اون اثرات مستقیم به سرعت یعنی ظرف چند روز تا سه ماه برطرف می‌شود. تقریبا متوجه شدیم که اگر بیماری رو اگر معتادی رو از اون ماده‌ی مخدر دور کنیم، بیشتر اثرات مستقیم ماده بعد از سه ماه در وی از بین میره. حدود نود و نه درصد شیشه ای ها که دچار توهم میشن، من در مورد اثرات اختصاصی عرض کردم CD جداگانه هست، دیدن که حدود کلا مثلا سی تا چهل درصد شیشه ای ‌ها دچار توهم میشن. ولی دیدن نود و نه درصد شیشه‌ای ها که دچار توهم میشن، اگر مادشون رو شما قطع کنید، ظرف سه ماه توهماتشون برطرف میشه . هروئینی ها وقتی هروئین رو میذارن کنار دچار حالت لرز میشن، ، اسهال و استفراغ میگیرن ولی معمولا ظرف ده روز برطرف میشه. تریاکی ها یه مقدار دردهای توی بدن می‌گیرند، حتی ساق پاشون به خصوص میگن خیلی مور مور میشه، یه حالت restlessness legs پیدا میکنند، ولی اکثریت قریب به اتفاق اونا یه چیزی حدود بعد سه ماه ما این حالت‌هاشون در صورت قطع ماده برطرف میشه. پس راجب به اثرات مستقیم ماده ما این چهار اصل رو باید بدونیم. اثر مستقیم ماده، هرماده ای اثرات خاص خودش رو داره، اگر اون ماده رو قطع کنی به احتمال بسیار زیاد شانس میاری و بسیاری از عوارض مستقیم ماده ناپدید میشه. یعنی جای نگرای نداره دوستان عزیز.. حالا بعضی اثرات هست که می‌مونه مثلا میگن آیا حشیش مشکل شناختیش؟ آمفتامین اون مشکلی که به صورت خونریزی‌های کوچک در مغز هست؟ اونا ممکنه تا آخر عمر بمونه؟ آره… ولی دوستانه بهتون بگم شمایی که دارید این CD رو نگاه می‌کنید، احتمالا گروه تخصصی هستید. در مورد اثرات مستقیم اغراق شده.. یعنی حتی اون اشکالات حافظه ..اشکالات شناختی ..اشکالاتی که تو بینایی ، شنوایی ناشی از مواد اتفاقه میوفته.. خوشبختانه اکثریت قاطع اون‌ها reversible یا قابل برگشت هست. و افراد اگر مادشون رو قطع کنن اون اثرات درست میشه. بند مهم دیگه! قطع ماده کافیست.. برای اینکه اثرات مستقیم برطرف بشه. حالا چه داوطلبانه باشه.. چه با قل و زجیر باشه. برای همینه که درسته، بخشی از حکمت کمپ، اردوگاه ،زندان، لکسینگتون کنتاکی، narcotic farm صحت داشته. یعنی اگه معتادان رو به زور هم ، تاکید می‌کنم!! به زور هم از ماده‌ی مخدر مربوطشون دور کنید، اثرات مستقیم ماده برطرف میشه . برای همین یه شیشه‌ای اگر دچار پسیکوز ناشی از مصرف شیشه ،آمفتامین شده، اگر سه ماه اجباری زنجیرش کنید حالا نمی‌گیم این کار و بکنی ولی میگم این کارم بکنی که به طرف ماده نره و ماده رو نگیره .. به احتمال زیاد توهم و پسیکوزش خوب میشه. پس برای اثرات مستقیم ماده نیازی نیست خود طرف انگیزه داشته باشه، از درون motivate باشه اگه passive هم باشه ،منفعل هم باشه، کافیه.. خب حالا که این اسلاید رو نگاه می‌کنیم، اثرات مستقیم ماده، من فکر کنم متوجه میشی که آره.. اون قرن‌نوزدهمی ها ریچموند هابسن” . باز میگم من این اسامی رو مرتب تکرار می‌کنم برای اینکه براتون ملکه بشه ریچموند هابسن” رابرت کخ” هتل لوزن، مورونو تورس” همه ی این‌ها به نظر میاد بیشتر به اثرات مستقیم ماده اشاره داشتند و اونو دیده بودند. نه رفتار اعتیادی . و در واقع قسمت زیادی از حکمت biomedical ساده‌انگارانه درست بود، منتها در مورد اثرات مستقیم بیماری. پس اثرات مستقیم بیماری با این نظریه خیلی خوب میخونه، آدم سالم شیشه که بکشه psychotic میشه. بعد شیشه رو که از محیطش دور کنی psychosis خوب میشه. پس ما این رو داریم. اون قسمت خیلی قابل فهم بود. مدیریتش هم با پزشکی سنتی می‌خونه، دور نگه داشتن عامل پاتوژن،عامل پاتوژن رو دور کن از طرف، طرف خوب میشه. و اونو میشه راحت حسابشو رسید. اینم بهتون بگم که الان تقریبا پزشکی خیلی با این راحته. کسی که دچار آمفتامین psychosis ،منه روانپزشک برام خیلی راحت باهاش منعش کنم. میخوابونمش،از ماده دور نگهش می‌دارم، استرسشو کم می‌کنم. یه ذره دارو antipsychotic بهش میدم، و خیلی زود از این حالت درمیاد،اکثریتشون. اون آدمی که دچار حالت اختلال خواب ناشی از مصرف مزمن بنزودیازپین ‌هاس، چند هفته تو بخش نگهش‌ میدارن بنزودیازپیناشو قطع میکنیم، یا taper می‌کنیم، آروم قطع میکنیم. طرف بعد از یه مدت خوابش اصلاح میشه. اون تریاکی که خیلی احساس fatigue داره ، احساس خستگی داره، قسمت زیادی از خستگیش و fatigue با قطع مصرف ماده و سه ماه ورزش، دور بودن از ماده برطرف میشه. ولی همه ی پاتولوژی، همه ی آسیبش برطرف نمیشه. ما یه چیزی داریم، که اون به این راحتیا حل نمیشه. و در واقع قسمتی است که شاید تا سی – چهل سال پیش خیلی دقیق نمی‌تونستن اون رو از اثرات مستقیم ماده جدا کنند. و به نوعی تصور می‌کردند این دو تا یکیه، اونم addictive behavior بود یا رفتار اعتیادیست. پس اساس مشکلی که ما به عنوان اعتیاد داریم ، در سپیده دمان قرن بیست و یکم، مسئله ی اثر مستقیم ماده نیست.. پزشکی اون خوب درک کرده، خوبم راه‌حل داره براش. پدیده ای است به نام addictive behavior رفتار اعتیادی. که ادامه‌ی این CD ، من میخوام توضیح بدم که رفتار اعتیادی چی هست؟ ولی برای اینکه ذهنتون رو آماده کنم. ذهنتون رو پرورش داده باشم.. چند تا جمله ، گزاره میارم که ذهنتون آماده شه.. مواد مخدر هسته‌ی مرکزی رفتار اعتیادی نیست. یعنی این مواد نیستند که addictive behavior رو ایجاد میکنند، در صورتی که اثرات مستقیم میراث خود ماده است. هسته ی مرکزی رفتار اعتیادی پاداش است. این دوتا عبارت رو یه چند لحظه بهش دقیق بشید. هسته‌ی مرکزی اعتیاد، پدیده‌ی پاداش نه مواد مخدر. پدیده‌ی reward یا گاهی اوقات بخوایم معادل در واقع فیزیولوژیک و behavioral نگاه کنیم . Reinforcement و پاداش… ادامه دارد…
Document