شماره 204: کتابِ منشاءخوشبختی

نوشته آندرو کلارک رو دنبال Origin of haooinessخب بخش هفتم و در واقع بخش آخر از کتاب منشا خوشبختی کنیم قسمت کمی از کتاب باقی مونده که در واقع می‌پردازه به این که یک سهم بسیار برجسته‌ای در احساس خوشبختی و رضایتمندی ما از زندگی نهادهای اجتماعی جامعه ما و اون روابط پیچیده بین فردی دارد. این بخش معمولا در کتاب های خوشبختی خیلی بهش اشاره میشه ولی در کتاب اوریجینس آو هپینس در قالب چند فصل کوتاه در اومده و من فکر می‌کنم که شاید به صورت جامع تر و بیشتر اگر شما علاقمند باشید همون مجموعه درس گفتاری که من در خود تلگرام خدمتتون ارائه کردم نگاهی به مقوله اعتماد اجتماعی بیشتر اون رو پوشش خواهد داد. برای اینکه پژوهش های که کتاب از اون یاد میبره اشاره داره چند عامل اجتماعی هست که این عوامل در کنار درآمد و سلامت باعث احساس شادکامی میشه. یعنی همین جور که شما اینجا میبینید در این منحنی در این تصویر تصویر ۸.۱ که در واقع اسلاید ۷هفتاد و هشتم از مجموعه هست اشاره داره که میبینید درآمد نقش زیادی داره در احساس شادکامی افراد و البته گفتیم این لگاریتمی است و پایین تر از اون مقوله سلامت است که طول عمر افراده. هرچقدر افراد در اون جامعه بیشتر عمر کنند این همبستگی بیشتری با احساس شادکامی داره ولی چهار عامل دیگه وجود داره که این چهار عامل اگر تو اجتماع باشه افراد خیلی خوشبخت تر خواهند بود یکیش مقوله اعتماده من در مورد مقوله اعتماد به صورت مبسوط در همین در واقع درس گفتار نگاهی به مقوله اجتماعی که میتونید دانلود کنید صحبت کردم و اجزای آن را گفتم و در واقع گفتم که یک سوالی بود که موریس روزنبرگ در سال 1956 مطرح کرد. بعضی مردم میگویند که میشود به اکثر مردم اعتماد کرد عده دیگر میگویند که هنگام برخورد با دیگران هر قدر هم احتیاط کنی زیاد نیست شما در این مورد چه حسی دارید. در جوامعی که مردم به این سوال این پاسخ را میدن که آره ما به همه اعتماد داریم یا به اکثر مردم اعتماد داریم و هرچقدر این سوال پاسخش مثبت تر باشه در اون جامعه شادکامی بیشتره و حتی یادتان باشه که یادتون هست ببخشید در اون درس گفتار در واقع اعتماد اجتماعی به مسئله ای اشاره کردم که در کتاب آندرو کلارکم به اون اشاره شده، آزمون کیف پول؛ که میومدن یک کیف پول را در پایتخت های خیلی از کشورها مینداختند و توش یه مقداری پول بود و میدیدند چند درصد احتمال داره که اون کیف پول به صاحبش برگرده و دیده بودند در کشورهایی که معمولاً خوشبختی بالاتره این مسئله هم بیشتره. این رو شما می‌تونید در اون مجموعه و درس گفتار اعتماد اجتماعی دنبال کنید. باز عوامل دیگه‌ای که وجود داره یکی دیگش جنرالتیه یا اون بخشندگی یا امور خیریه و سوال معمولا به این صورت است که در سی روز گذشته آیا به خیریه‌ای کمک کرده اید یا نه و در جوامعی که جواب پاسخ مثبت هست میبینید که افزایش خوشبختی ساکنان اون جمعیت را داریم و باز حمایت اجتماعی و همچنین آزادی، آزادی فردی و آزادی در بیان عقاید و اندیشه. و همینطور که شما میبینید این شاخص ها در کنار شاخص در واقع درآمد جز شاخص های پر تاثیر گذار ملی و اجتماعی است در کنار درآمد و سلامت عمومی. منتها شاید یک دلیلی که این کتاب کمتر به این چهار مبحث پرداخته یعنی اعتماد، بخشندگی، حمایت اجتماعی و آزادی اینه که اینها معمولا مباحث تخصصی هستند و در کتاب های جداگانه کتاب هایی که به سرمایه اجتماعی میپردازند، کتاب های که به مسئله اعتماد میپردازند پوشش داده میشه و در واقع نقشی که برای این ۴ عامل در کنار درآمد و طول عمر هست رو شما باز در اسلاید ۸۱ میبینید که مثلا سوشال ساپورت یا حمایت اجتماعی خیلی مهمه و در واقع صحبت ش بر سر اینه که آیا در آن جامعه شما وقتی احساس درماندگی کردی نهاد، موسسه یا انجمنی هست که به داد شما برسه یا نه و باز میبینیم که اون اعتماد و آزادی هم پارامتر های خیلی مهمی هستند و حتی اگر شما نگاه کنید درسته در اون تصویر قبلی شما سهم بهداشت و درآمد را خیلی بالا دیدید ولی در اسلاید ۸۱ اعداد رو نشون میده میگه آره اون سهم بالقوه است ولی باید لگاریتمی بره بالا تا شما احساس شادکامی داشته باشید ولی همین که شما میبینید وجود اعتماد اجتماعی آزادی، آزادی فردی و در واقع اعتماد وجود داشته باشه چقدر ضریب های بالایی میگیره در مقایسه با اون افزایش طول عمر. ببینید افزایش طول عمر، هر یک سالی که شما در اون جامعه بیشتر عمر کنید 0.03 هست. یعنی ده سال بیشتر عمر کنید میشه0.3. یعنی شما باید یه چیزی حدود مثلا ۳۰ سال بیشتر در اون جامعه عمر کنید که جبران بی اعتمادی یا نبود آزادی در آن جامعه را بکند یعنی شما در جامعه ای که فرض کن ۹۰ سال عمر می کنی یعنی تو انتظار عمر کردن همون مقدار میشه که ۶۰ سال عمر کنی ولی در اون جامعه احساس آزادی بکنید پس میبینید چقدر اون و مسائلی مثل حمایت های اجتماعی، موسسه های خیریه نقش دارند در احساس شادکام ولی اجازه بدهید که من جداگانه در فرصت های دیگری به این مسئله بپردازم و کتاب های اختصاصی تری را معرفی کنم چون این کتاب وقتی به این مبحث رسید میگه که خب اینها مبحثش جداست و بایستی که جداگانه بررسی بشه کتاب های دیگری هم وجود داره در زمینه احساس شاد مثلا که تفاوت های بین المللی در احساس International Differences in Well-Beingکتاب مشهور اِددینر هست که شادکامی رو بهش پرداخته و جالبه بیشتر یافته‌های اِددینر شباهت داره به یافته‌های اندروکلاک و تایید و در واقع میشه اینم باز یک The Science of Well-Beingگفت صحه گذاشتن بر مطالبی است که خدمتتون عرض کردم. یا کتابی هست که به نقد کارهای اددینر پرداخته . میدونید اددینرکسی است که در زمینه شادکامی و رضایتمندی از زندگی مال جاناتان هاید هست. این هم کتاب خوبی است The Happiness Hypothesis در حد کلان پژوهش داشته. یا که در مورد بیشتر مقوله شادکامی فردی میپردازه و یک مقدار به اون مقوله های فلسفی، حکمت باستان و علم روانشناسی مدرن میپردازه. کتاب قبلی اددینر بیشتر اجتماعی بود و همسو با کتاب منشا خوشبختی آندرو کلارک ولی این تا حدی فردی است و اگر یک کتاب خیلی خیلی فردی تر میخوید که در مورد اینکه من چگونه رفتار بکنم نمیدونم زندگی فردیم The How of Happinessرا چگونه بچینم که احساس خوشبختی داشته باشم کتاب خانم سونیا لیو بومرسکی هست چگونگی شادکامی که این فکر میکنم به فارسی ترجمه شده A Scientific Approach to getting the life you want منتها این کتاب یک مقدار ایرادی که بعضی ها بهش گرفتن گفتن یک مقدار خیلی روی آمار و اینها متکی نمانده مستندات نمونده یه مقداری نظرات شخصی و تا یه حدی میشه گفت شبیه کتاب های خود یاری و همچنین کتاب هایی شده که یک مقدار شادکامی برای در واقع همه رو میخواد مطرح بکنه. کتاب زرد نیست یعنی کتاب علمی است ولی یه مقداری از اون نسلی که معرفی کردم خدمتتون یه مقدار میشه گفت بازاری تره. خب یه مفهوم دیگه ای که دیدن در جوامع خوشبخت وجود داره که این رو جداگانه در کتاب های دیگه بهش میپردازیم و تو نقد کتاب ها به اون اشاره خواهم مهربانی غریبه ها، یک کتاب جدید هست به زودی این را در The kindness of strangersکرد بخصوص این کتاب اینستاگرام و تلگرام خلاصه اش را خدمتتون ارائه خواهم داد اینم کتاب خیلی جالبی است تحت عنوان در واقع مهربانی غریبه ها، مهربانی با غریبه ها و غریبه هایی که به ما مهربانند و در آوردند که در جوامع خوشبخت، جوامعی که انسان ها یعنی نوع دوستی عام. Impersonal Prosocialityاحساس شادکامی می کنند یک نوع دوستی عام حاکمه بهش میگن یعنی صرف نظر از اینکه اون آدم را میشناسی یا نمیشناسی، فامیلت هست یا نه، همکارته یا نه بعدا یه جوری کارت گیر اون میفته یا نه، یعنی بعدا مجبوری مثلا یه جور تلافی در بیاره برای شما یا نه، اصلا گذرتون دوباره بهم میرسه یا نه در واقع اون آدم به آدم میرسه است میگه حتی اگه فرض کنی به اون آدم هیچ وقت هم نمیرسی باز به او مهربانی بکنی و به و در واقع دیدن در جوامعی که شادکامی خیلی حداکثر میشه این Impersonal Prosocialityاو کمک کنی به این میگن یا نوع دوستی خاص همراهه. Personal Prosocialityنوع کمک وجود داره و جالبه افزایش این کمک با کاهش کمک نوع دوستی خاص یعنی چی یعنی فامیل دوستی، رفیق بازی یعنی در اون جوامع رفیق بازی، فامیل دوستی، آشنا بازی میاد پایین یعنی فرد آشنایی، منه دوست صمیمی منه، فامیل منه خیلی فرقی نمیکنه که من چقدر بهش مهربانی میکنم کمک میکنم تا اینکه غریبه کاملا است و در واقع اخلاق را من تعمیم میدم به غریبه ها و عده معتقدند که مکانیزم که شد تمدن بشر را ساخته یعنی تا قبل از اون افراد توی گروه ها دسته های The kindness of strangersباعث شکل گیریه، شاید ۲۵۰ نفری ۳۰۰ نفری زندگی می کردند همه همدیگر را میشناختند و داد و ستد و کمک به هم نوع یا بر اساس رفاقت و فامیل بوده یا بر اساس اصل ریسی پروسیتی یعنی من به تو کمک میکنم به این امید که تو بعدا به من جبران کنی من به شما یاری میرسانم چشم دارم که شما هم سر فرصت مقتضی به من کمک کنید. ولی بعدا در جوامعی که خیلی بزرگ شد میلیونی شد چیزی شکل گرفت بنام ایم پرسنال سوشالیتی. جوزف هنریک در مورد این کتاب دارد که آن را معرفی خواهم کرد و یک کتاب هم معرفی The kindness of strangersمایکل مک کالاف کتاب خوبی دارد مال فرانس د وال که اشاره MAMAS LAST HUGکردم تاکنون براتون در واقع بررسی آخرین کتاب آخرین آغوش ماما. کردم که در واقع فرانس د وال معتقد شکل گیری اخلاق، شکل گیری تمدن زمانی اتفاق افتاد که ما هیجانات مثبت را توانستیم به غریبه ها ارائه بدیم و در واقع کمک به کسی بکنیم که منافعی برای ما ممکنه نداشته باشه ولی با این حال که چگونه The Origins of Fairnessاینکار را میکنیم و اون کمک به جامعه است. یا شکل گیری مقوله عدالت درواقع اون عدالت، مساوات در یک جامعه شکل میگیره بدون اینکه مساوات برای آشنایان و بستگان و فامیل این خیلی تکاملی منجر به خلق تمدن نمیشه یعنی اگر شما باشه مهربان باشی ولی فقط به بچه محل های خودتو هم ولایتی های خودتو هم گروه های خودت خوب این بیشتر به صنف شبیه حتی مافیا هم اینجورن. مافیا هم وقتی با هم عقد برادر خواندگی و اینها دارند پدر خواندگی دارند جونشون هم برای همدیگه میدن ولی کسی آن را به عنوان پروسوشیالیتی ، نوع دوستی تلقی نمی کند آن را به عنوان باند بازی تلقی می کند و درواقع زمانی باند بازی نیست که به غریبه ها تعمیم پیدا بکنه. عدالت بین فرزندان خیلی صفت تمدن سازی نیست عدالت بین غریبه‌هاست که تمدن سازه و در واقع افرادی مثل نیکولاس بومارد، جوزف هنریک، مایکل مکالاف صحبت کردند که چگونه بشر این مرحله رو طی کرده که از اون فامیل بازی، ایل بازی، تباربازی، خانواده‌های در هم تنیده و فشرده رفته به سویی که به افرادی که ممکنه هیچ وقت نشناسی‌شون اسمشون هم نداری ولی به اونها هم به نوعی اخلاق و انسانیت رو رعایت بکنی. حتی ریشه های این را در حیوانات هم پیدا کردند. این یه مقاله جالبه ولی اجازه بدید من اینجا بهش نپردازم جداگانه اینستاگرام میذارم خدمتتون یک مطالعه خیلی جالبه که طوطی ها دیدن وقتی حتی منفعتی هم براشون نداشته باشه یعنی حس کنند که خوب چیزی خودشون نصیب شان نمیشه با این حال به هم نوع خودشون کمک میکنند. اینم بهتون بگم طوطی حیوان جالبیه یعنی با وجود ممکنه بگین مغز کوچیکی به نسبت کوچکی که داره و جز پرنده هاست یعنی پستانداران عالی اجتماعی نیست ولی بعضی ها میگن به دلیل طول عمر زیادی که داره به نوعی تجمع اطلاعات و حالا اسمشو بذاریم تجمع خرد و به نوعی حکمت اونگونه که شما در افسانه ها میبینید طوطی خردمندی که به صاحبش راهنمایی میده وجود داره که اینها نوعی از درواقع نوع دوستی و کمک به هم نوع و اخلاق براشون حاکمه. مثلا مطالعات نشان دادند که مثل این مطالعه گفتم جداگانه خدمتتون طوطی ها به صورت داوطلبانه به همدیگر کمک می کنند Parrots Voluntarily Help Each Otherخواهم گفت و حتی اگه بدونن نفعی برای خودش نداره ولی سودش به اون یکی تو تیم میرسه بهش کمک خواهد کرد و این مقاله خیلی قشنگیه که فون بایرن و بروکس ۲۰۱۹ چاپ کردند و اشاره داره که طوطی ها خیلی در واقع رفتارهای اشتباهی دارند. خوب این خلاصه بود از کتاب منشا شادکامی اجازه بدهید در مورد مقوله های درواقع میشه گفت اون نوع دوستی و حمایت و اخلاق به غریبه ها من جداگانه با معرفی کتاب های تخصصی تر در خدمتتون باشم و این بحث را اینجا به انتها برسانیم خیلی ممنون از توجه شما.