شماره 208: تاخیر پاداش در طوی خاکستری

خب دوستان عزیز یک پژوهش تامل برانگیز دیگه میخوام خدمتتون معرفی کنم که آدم رو واقعا به فکر وا میداره و آدم تو این فکر فرو میره که یه مقدار بایستی که اون باور های قدیمی و سنتی خودمون هم یک مقداری تغییر ایجاد کنیم. اسم پژوهش به نظرم خودش چالشی هست Delayed reward in gray parrots همون عبارت است از به تاخیرانداختن پاداش تاخیر انداختن لذت ها و نکته ای که هست میگه که یه طوطی خاکستری برای یک پاداش بهتر صبر خواهد کرد، حالا این پژوهش به سال2015 هست و در ژورنال Comparative psychology روانشناسی مقایسه ای به چاپ رسیده. حالا من یه خلاصه ای رو ارائه میدم خدمتتون چون من بهتون قول داده بودم که درمورد مقوله اراده آزاد و انتخاب و اختیار بیشتر صحبت کنیم و من دارم خرد خرد پژوهش هایی رو بهتون معرفی میکنم که درواقع شمارو با این زمینه بیشتر آشنا کنم و همینجور که پژوهش های متعدد رو میشنوید فکر کنم که آدم یک ایده ای در ذهنش میاد که کجای کار قرار داریم. فکر کنم که خیلی از شماها یا اکثر شماها با آزمایش مشهور و کلاسیک مارشمالو و Walter Michel آشنایی دارید، میدونید از این آزمایش شاید حدود50سال میگذره و حدود50سال پیش Walter Michelآزمایش های جالبی رو انجام میداد که دیگه خیلی کتاب درسی شده و توی تقریبا تموم کتاب های درسی هست که مثلا یک مارشملو یک شیرینی یک چیزی کودکان دوست دارند درمقابل اونا قرار داد و درواقع بهشون درواقع این رو گفت یا این رو الان مصرف کن و میل کن و میتونی بخوری یا اینکه بتونی خودتو نگه داری به نوعی اون لذت یا اون حالت ارضا شدن Graphiticationبه تاخیر بندازی ما پاداش بیشتری به شما خواهیم داد مثلا دوتا یا سه تا.. و چیز جالبی که درآورد این بود که کودکان تلاش میکردند که بین یک انتخاب ساده و آزاده و درواقع با یک انتخاب دشوارتر ولی دوراندیشانه تر درواقع تمایز بزنند و الان شما در یوتیوب نگاه کنید یا در اینترنت نگاه کنید تعداد بسیار زیادی کلیپ هست که کودکان رو در حین تلاش برای خویشتن داری نشون میده، یعنی کودک با خودش کلنجار میره من الان همین الان دلم میخواد این مارشملو یا این شیرینی رو بخورم ولی در عین حال سعی میکنم که نخورم و اراده به خرج بدم و خودم رو خویشتن داری کنم و اصطلاحات زیاد و فانتزی روش گذاشتن Electric Finance،Self-control ولی همه اون ها به یک چیز اشاره دارند که کودک سر یه دوراهی هست که یا گزینه ساده و کم ارزش تر رو انتخاب کنم یا خودم زحمت بکشم تلاش کنم و گزینه دشوارتر ولی بارزش تر رو بدست بیارم و میدونید که قشنگی کار Walter Michel این بود که خیلی از این کودکان رو پیگیری کرد وسالها بعد متوجه شد که اون کودکانی که میتونند ارضا شدن و اون لذت رو به تاخیر بیندازند میتوانند زندگی فردی، تحصیلی، شغلی و حتی سلامت عمومی خیلی موفق تر از کودکانی هستند که این توانایی رو ندارند، به عبارت دیگه کودکی که اراده به خرج میده اون در زندگی موفق تر خواهد بود و فلاسفه ای مثل Harry Frankfurt که با کارهای ایشون هم امیدوارم که تو فرصت های آتی آشنا بشیم اصلا یک کتاب مشهوری داره که یک مقدار بدنامه به نام Bolshetیعنی میشه گفت مزخرفات یا دورهات ولی حالا کار دیگه ای که Harry Frankfurt کرده یک تعریف قشنگی از مقوله‌ی اراده میده، میگه هروقت که شما حس کردید که سر دوراهی قرار گرفتید که مثلا به این هوس یا به این میل یا به این اشتیاق بپردازم یا به هوس دیگر بپردازم یعنی درواقع سر دوراهی هستی که اینکارو انجام بدم یا اون کارو انجام بدم بین desire های مختلف بین امیال مختلف گیر کردی میتونی هرکدومشو انتخاب کنی که ما طبیعتا بهش میگیم فردی که دچار اراده آزاد و اختیارداره یعنی بعضی از میل هاش به نفعه و بعضی از میل های دیگه رو درواقع قربانی بکنه حالا سوال سر اینه که آیا حیوانات هم همچین توانایی رو دارند میدونید چون به صورت سنتی حتی افرادی مثل Harry Frankfurt به تاثیر از فلاسفه یونان باستان فلاسفه قرون باستان فلاسفه معاصر بر این باورند که انسان هست که اراده آزاد داره انسان هست که اختیار داره. حیوانات درواقع این توانایی رو ندارند درواقع اون ها مجبور غرایز و نیازها و امیال خودشون هستند منتها تو همین ده پانزده سال اخیرروش های بسیار خلاقانه توی موجودات مختلف ازجمله کلاغها، شامپانزه ها و بونوبوها و طوطی ها و چند گونه دیگه سعی کردند که ببینن که آیا میتونن حیوان هارو سر دوراهی بذارند مثلا یه پاداش ساده بهت میدیم ولی فوریه ولی اگر تونستی اون پاداش رو به تاخیر بندازی عین اون کودکان در آزمایش مارشملو Walter Michelپاداش بهتری میگیری و بعد ببینن که اون حیوان چه عکس العملی رو نشون میده چون حالا ما درون حیوان نیستیم چون ما هیچوقت از feeling و احساسات یک حیوان آگاه نمیشیم حیوان زبان نداره نمیتونه اون رو با ما به بحث بگذاره ولی رفتارش میتونه یک ایده ای به ما بده که اون دوراهی گیر کرده و کدوم گزینه رو انتخاب خواهد کرد. دراینجا اومدن طوطی خاکستری رو به نام گریفین استفاده کردند، یک طوطی است که18سالشه و این پژوهش رو بر روی اون انجام دادن که این طوطی به طور معمول غذایی که بهش میدن اینه” Harry San Burt Food”یه سری از این دانه های کوچیک هست که میگه خیلی ام دوست نداره دیگه حالا به عنوان غذای پایه اش هست ولی وقتی اومدن آزمایش های دیگه رو انجام دادن ببین این چه چیزایی رو خیلی دوست داره و خیلی بهش مزه میده سه لایه رو تونستن طبقه بندی بکنن توی لایه اول چیزایی که خیلی دوست داره اصطلاحا براش میمیره حالا شما ممکنه بگید چجوری اینارو میدونن اینا به پژوهش های قبل تر برمیگرده هرکدوم از اون هارو به صورت دوگانه درمقابلش گذاشتن تا ببینن کدوم رو ترجیح میده مثلا دیدن در لایه اول دونوع غذا یا دونوع تنقلات هست که خیلی دوست داره یکیskittles است یه چیزی مثل اسمارتیزمونه و یه نوع دیگه nerds هست که اونم شیرینی های کوچیکیه که با طعم توت فرنگی و سیب و آناناس و اینا که شیرینه و دوست داره اینم که میدونید شبیه همین شکلات های خود ما هست مثل ام انیمه و بین این ها خیلی تفاوت نداره این دوتارو حاضره باهم عوض کنه لایه دومش سه نوع درواقع تنقلات و تغذیه هست بادوم هندیا همین cashew یه بادام معمولی دوست داره و یه کراکر مثلا شما اگه بین کراکر و این nasle nerds رو انتخاب کنه حتما.skittles انتخاب میکنه یا بین بادوم وskittles حتما skittles انتخاب میکنه ولی مثلا بادوم و بادوم هندی رو بذاری برابر استفاده میکنه و تو لایه پایین تر یک مقدار.Serial هست که Qunflex هست که مال Hurrychet که من سعی کردم عکسای اینارو هم از تو مقاله دربیارم چون اصل مقاله نوشته که Serialهای اصل برند Hurry chetرو دوست داره و اینجا هم این توت خشک رو دوست داره همین Mulberryهای خشک شده که تو همون طبقه های پایین تر هستن تا باهم برابرن حالا اومدن چه کاری با این حیوان انجام دادن حالا یه چیزی رو به شما بگم حالا شما ممکنه بگید این عامل مخدوش کننده تو این پژوهشه یا این یه طوطی معمولی نبوده گریسین چندلغت هم بلد بوده ازجمله وقتی میخواستن بهش غذا بدن برنج رو میذاشتن تو ماکروفر میذاشتن جلوش اون فرد بهش تذکر wait، wait صبر کن و طوطی ام که چندبار نوک زده و امتحان کرده دیده که نوکش سوخته و آره wait باید صبر کنه اونوقت خودشم به خودش میگفته wait و این لغت رو تکرار میکرده منتها پژوهش به این صورت بوده که این گریسین هست که این عکس واقعیش هم هست توی ژورنال چاپ شده دوتا از این غذاها و تنقلات مورد علاقه اش رو جلوش گذاشتن منتها در این پژوهش بسان پژوهش Walter Michelیکی از لایه بالاتر یکی از لایه پایین تر یعنی یه غذایی که اولویت اولشه مثلا همونskittles ها و توی اون یکی بادوم گذاشتن منتها کاری که کردن اینه اول اون پایین تره رو گذاشتن جلوش طرف دست گرفته روش روی اون ظرفی که پایین تره و گفته wait و اون بهتره که اون قسمتیرکه بالاتر هست که توی اسلاید 26میبینید بردن عقب تر تو دستشون نگه داشتن حالا تو این پژوهش دوحالت مختلف رو ازمایش کردن یکی اینکه طوطی هردورو ببینه یکی جلوش باشه و یکی عقب دست آزمایشگر باشه و یکی دیگه اینکه آزمایشگر با اون غذا بهتر خارج بشه و درواقع ببینن که آیا طوطی حاضره صبر کنه و هنینطور که شما درعکس 30میبینید اسلاید26 اون رو نخوره اون بادوم رو نخوره یا اونSerialنخوره به امید اینکه اون بهتره بهش برسه خب اینجا میشه گفت دقیقا همون آزمون مارشمالو Walter Michel است حالا نتایج چی بود، نتایج خیلی جالب بود و اینجا شما نتایج رو در اسلاید27میبینید که آدم رو به تامل وا میداره اینو تو چند زمان مختلف تست کردن یعنی یه بار wait ده ثانیه بوده تو زمان انتظار 40ثانیه، 60ثانیه، 120ثانیه 640ثانیه و900ثانیه یعنی 15دقیقه و درواقع تو زمانهای مختلف اینا پخش بوده تصادفی بوده یعنی طوطی نمیدونسته قراره چقدر صبر کنه و اون منصرف میشده و و غذای پایین تر رو میخورده درواقع trial یا اون آزمون سوخته میرفته ولی اگر تا اون زمان موعود که خودشم نمیدونسته چقدر بوده صبر میکرده اون غذا بهتره رو بهش میدادن و اون جزو موفقیت هاش حساب میکردن برای هر زمانم ده بار این رو پژوهش یعنی شما نزدیک120بار شاهد پژوهش بودید و دوحالت visilet غذارو ببینه و nonvisilett که تو حالت nonvisilet 60بار امتحان کردن تو حالتvisilet 120بار امتحان کردن. نکته جالب اینه درحالتی که اون دونوع تنقلات رو میدید طوطی 90 درصد موارد یعنی108از 120بارصبر کرد این10ثانیه هاست این40ثانیه هاست 60ثانیه هاست و ببینید اینم ارتفاع ستون و درصد زمان هایی است که موفق شده 90درصد، 90درصد، 100درصد، 100درصد 90درصد، 80درصد یعنی توی بیشتر آزمون ها درواقع طوطی تونسته که اون میل خودشو به تاخیر بیندازه همینطور که میبینیم تفاوتی نبوده که تنقلات رو ببینه یا نبینه یعنی visilet و nonvisilet هیچ فرقی نداشته. 91.1درصد مواقع موفق شده تو اون یکی90درصد موفق شده حالا شما ممکنه بگید این کلا صبر میکرده وقتی بهش گفتن wait اون وری گذاشتن یعنی خوبه رو اول بهش دادن بعد اون یه پله پایبن تره رو بدن عقب. درهر12آزمون بفرمایید 100درصد موارد اول طوطی صبر نکرد و خوبه رو برداشت به عبارت دیگر این سبک سنگین میکنه اگه اونی که اول بهش میدن خوبه این میخوره ولی اونی که اول بهش میدن خوب نیست میگن که طوطی می‌ایسته تا زمان بگذره تا اون یکی رو بهش بدن و نکته جالب دیگه این که میگم خیلی جالبه آدم اینجوری که میگه این حیوان رو خیلی دوسش داره وقتی توصیفی که میکنن میگن 15دقیقه‌ای که باید صبر میکرده کلافه میشده تکون میخورده، باخودش آواز میخونده بال های خودش رو باز و بسته میکرده حتی تو چند مورد دیدن که با پاش ظرف غذای پایین ترو پرت کرده یعنی اونو از جلوی چشمم ببر اونور سرشو برگردونده که نبینتش کلشو کرده تو بالش یا حتی دیدن که داره پای خودشو نگاه میکنه برای اینکه هواس خودشو پرت کنه که زمان بگذره تا اون یکی رو بدست بیاره باز آزمون یک چیز دیگه روهم نشون داد که این نیست که این شرطی شده و داره یاد میگیره دیدن درهمون تست های اول یعنی تو همون آزمون های اول که120تا و60تا که در مجموع180بار باهاش امتحان کردن موفقیت اون توی آزمون های اول با آزمون های. آخر تقریبا یکی بوده یعنی شما توی این اسلاید29 نیمه اول موفقیت آزمون ها نصف پژوهش ها با نیمه دیگه خیلی تفاوتی نداشته با کل دیتا و نیمه دوم اینطوری نیست که یاد گرفته بلکه داره تلاش میکنه و جمله ای که میگن اینه که اون طوطی داره درواقع تلاش میکنه و سعی داره سر این دوراهی یکی رو انتخاب بکنه و خیلی ها میگن آیا این نشانی از اراده و اختیار نیست چون مشابه همین رو در شامپانزه ها و کلاغ ها انجام دادن اونام همینجوری بودن مدتی کلنجار میرن یا تسلیم میشن و غذارو برمیدارن و در زمانی دیگه موفق میشن و براراده و میل خودشون مسلط میشن و اراده به خرج میدن و اینکارو نمیکنن اینا مجموعه آزمایش هایی هست که درحیوانات به مار بردن و این ذهنیت داره ایجاد میشه که.France Duvall در اون کتاب درواقع آخرین آغوش ماما هم اشاره میکنه حیوانات یه رگه هایی از اراده و خویشتن داری و اراده و انتخاب دارند و میتونه دوتاشو جلو خودش بذاره و یکیشو به اون یکی ترجیح بده حالا راجب این پژوهش فکر کنید.