شماره 248: ناملایمات کودکی و سلامت روان

عرض سلام دارم خدمت شما دوستان و علاقه‌مندان عزیز چند جلسه‌ای هست که در مورد مسایل ژنتیک وراثت و زیرساخت‌های ژنتیکی بیماری‌ها صحبت کردم و اشاره کردمه یک مقداری علم رفتارشناسی جدید داره نظر خودش ر در مورد وراثتی بودن موروثی بودن ژنتیکی بودن بیماری‌ها اصلاح می‌کنه و در واقع داره به این نتیجه میرسه که این گونه که تصور می‌کردیم در واقع شاید با یک سلطه‌ی بلامنازع و به نوعی اصطلاحا دترمینیسم دی ان ای و ژنو مواجه نباشیم و در واقع گرفتار شدن به مشکلات جسمی و روانی ریشهد در تعامل پیچیده‌ی وراثت بیولوژی زیست‌شناسی فرهنگ محیط و حوادث زندگی ما داره حالا می‌خوام راجب یه مبحث دیگه باب گفتگو ر باز کنم که طی سال‌های اخیر شاید دودهه اخیر خیلی دوباره داره در مرکز توجه قرار می‌گیره و در واقع این نورافکن‌ها نورها داره بر روی این تابنده میشه و اونم ناملایمات کودکی و وقایع ناگواری که در دوران کودکی اتفاق میوفته خیلی از افرادی که در علوم اعصاب هستند نوروساینس روانپزشکان و روانشناسان دارن کم کم به این نتیجه می‌رسند که نقش این‌ها ر ما باید جدی‌تر ببینیم و بهصورت علمی‌تر این‌ها ر بررسی بکنیم من میخوام یه خلاصه‌ای از این مطلب خدمتتون ارایه بدم و به چند پژوهش تامل‌برانگیز و جالب در این باره اشاره کنم که یه مقدار شاید ما بتونیم نگرشمون بازهم به روزتر بکنیم و ببینیم در جهان چه چیزی در جریان و بیشتر چه کانون‌هایی در توجه و اون اسپات‌لایت به قول معروف اون کانون توجه قرار دارد یکمفهوم که چند سالی داره خیلی پررنگ میشه به نام اکسپوزیسون یک لغتی که ساخته شده و شما می‌تونی حس کنی که احتمالا بر وزن کروموزوم ساخته شده یعنی خواستن آخرش یه سمبرن ر بزارن به نوعی شبیه اون بشه و بگن که خیلی از چیزهایی که ما داریم شاید توی کروموزوم ما نیست توی اکسپزوم ما هست و اون اکسپوز از اون میاد یعنی مواجه‌شدند در معرض قرار گرفتن و ادعا بر این که در دوران کودکی وقایعی هستند که اگر مغز جنین مغز نوزاد مغز کودک در حین رشد با اونها مواجه بشه دچار تغییراتی میشه دچار آسیبهای میشه که اثر خودش ر روی رفتار فرد طی سال‌های بعد میذاره چندتا اکسپزوم معروف که خیلی توی قانون توجه هستن اینا هستن این پنج‌تا معمولا توی پرسشنامه‌های اکسپوژر و اکسپوها وجود دارد رها شدگی و غفلت عاطفی در واقع ترجمه‌ای از ایشناو که از نظر عاطفی واردن بهشون توجه نکردن کسی بالا سرشون نبوده بغلش نکردن بهشون محبت نکردن البته میدونید این مساله جدید نیست از خیلی وقت پیش هر هرنساری از افراد جانبازی نشان داده بودند که اگر در اون محیط اتصال امن با والدین قرار نگیرن کلی دچار بیماری‌های روانپزشکی میشن ولی الان یه جوری داره این وارد اون جریان اصلی نوروساینس میشه و من مثال‌هایی که خدمتتون خواهم گفت شایدبت روشن کننده باشه پس یکیش ایمنی رهاشدگی و غفلت عاطفیست یه بخش دیگه فیزیکیارایه و غفلت فیزیکی بچه‌هایی که خب غذا نمیخورن بچه‌هاک بهشون غذا داده نشده محل خواب خوب نداشتن نمی‌دونم شاید شرایط فیزیکی محیطتون خیلی خوب نبوده و رفتار فیزیکی ر داریم بچه‌هایی که کتک خوردن بچه‌هایی مرتبا تنبیه شدن والدین یا اطرافیان اون‌ها ر آزار بدنی دادن سورفتار جنسی داریمایده تجربه‌ی قلدری اون حالتی که اصطلاحا بورین همکلاسی‌ها بچه ر اذیت می‌کردند مسخرش میکردند به خصوص توی مهد کودک دبستان نمی‌دونم قولش میدادن تهدیدش می‌کرد خوراکی‌هاشون میگرفتن و اینا دیدن این وقایع وقتی مطالعهم تاثیرات عمیقی روی مغز داره البته لیست منحصر به همین پنج تا نیست ولی تو خیلی از پژوهش‌ها حالا من این پژوهش‌ها ر به تدریج خدمتتون معرفی خواهم کرد معمولا به این ریسک‌ها اشاره دارد موارد دیگه‌ای هم هست که تازگی به لیست مرتب افزوده میشه به این فهرست اکسپوها و توی پرسشنامه‌ها هست مثلا فقر شدید اونایی که در خانواده‌های بسیار محروم به دنیا اومدن و رشد کردن مشاهده‌ی خشونت شاهد بودن که جنگ شده کشتار شده مرگ عزیزانشون ر دیدن کتک کاری و ناتو محل و خانه و اینا بوده هم صدای جیغ و فریاد و اینا بوده رنگ‌های اجتماعی اون که مثلا به نوعیه بودن اقلیت بودن توسط اون اکثریت به نوعی تمسخر می‌شدند تخته می‌شدند و بالاخره اونایی که شاهد اختلاف تو خانواده بودن همش دعوا و مشاجره بود متوجه شده بودند که اینها ر شما می‌تونید بهش بارون بدی مثل نمرات امتحانی و جالبه وقتی حتی نمره‌ی اسپرم‌ها ر جمع می‌زنیمبه اعدادی میرسی که خیلی خوب قدرت پیش‌بینی کنندگی ابتلا به بیماری‌های روانی و حتیم در بزرگسالی داره و یک انبوهی از این پژوهش‌ها الان داره صورت می‌گیره و خیلی جریان اصلی شده یه اصطلاح دیگهای که برای اسپرم‌ها به کار میره اصطلاح از هستیا ای سی ای حالا من برای اینکه تو خاطرتون بمونه این ر تشبیه کردن به همون آسم و بعضیا میگن که خب حالا دیهیمی منظورم اینه که یه جور دو پهلو صحبت کنن و ایکس مخففه میشه در واقع تجارب ناخوشایند در کودکی یا تجارب ناخوشایند کودکی و ایس‌ها وقتی تجمع پیدا می‌کنند روی مغز اثر دارند اما ببینید وقتی یک تزی داره فراگیر میشه داره باب روز میشه خیلیا دوست دارن راجع بهش مقاله بنویسن معمولا چند تا پژوهش کلیدی هست که توی کتاب‌ها مرتب بهش اضطراب میشه و پژوهشگران اون به نوعی برجسته میشن و شما خیلی از کتاب‌هایی که حتی روانشناسی برای عامه‌ی مردم تعریف می‌کند ممکنه از اون در پژوهش‌ها اسم ببرد یکی از این پژوهش‌ها پروژه‌ی بخارست است بوکسلیتنرب بورسالینو بخارست خیلی سر و صدا کرد حالا البته من میگم دوستان عزیز وقتی من این مقالات ر معرفی می‌کنم دوست دارم واقعا خواهشم از شما این دید نادانید گونه‌ی خودتون ر حفظ کنید بعضی موقع آدم احساس می‌کنه خب حالا یه پروژه‌ای بوده خیلی جذاب به نظر می‌رسه خیلی بزنگاه تاریخی خودش و نشون داده نجیل مورد استناد قرار گرفته پژوهشگران دیگه بهش استناد کردن و شاید بیش از اونی که نشون داده و علم برای ما تولید کرده سر و صدای ژاکایو بخارست یکی از اونهاست یعنی شما کتاب‌های متعددی در زمینه‌ی جامعه شناسی فرهنگ اقتصاد می‌بینید که به پروژه‌ی بخاراشهری این پروژه خارج چی هست می‌دونید که بعد از این که حالا رومانی کشور رومانی اقتصاد خیلی قوی نداشت مدت‌ها در یک اقتصاد بسته‌ی کمونیستی بود و چارچوبی اجازه‌ی رشد به او نداده بعد از سرنگونی چاوچاوادز میشه برای اینکه شیرازی امور می‌پاشه درآمدها کاهش پیدا می‌کنه و خیلی از افراد بی‌خانمان میشن بی‌سرپرستی و تعداد زیادی کودک یتیم و در واقع میشه گفت بی‌سرپرست روی دست جمعهوایل دوهزار چند گروه غربی و آمریکایی میرن به بخارست و شروع می‌کنن در واقع بر روی این پژوهش پژوهش می‌کنند بر روی این کودکان و نوزادان بی‌سرپرست می‌دونید یکی از راه‌هایی که ما بخوایم اثر ایس ر ببینیم اثر اکسپزوم ر ببینیم این که شاهد این باشیم که به یه عده کودکی وارد بشه به یه عده وارد نشه و بعد بیایم تفاوت‌های رفتاری و روانشناسی و رشدی اینها ر مطالعه بکنیم ولی خب می‌دونی این کار اصلا اخلاقی نیست شما نمی‌تونی یه تعداد کودک برداریایجار فیزیکی بدی یه سری تو فقرونداری یهسری محروم کنیم از خیلی از توجه و محبت و حمایت مادران که ببینیم مغزشون چه اتفاقی میفته این کار شاید یومگاه اشمیتینس انجام بده ولی اصولا در علم امروز مجاز نیست و افراد سرزنش‌کنن منتها کاری که اینا کردن رفتن به شهر بخارست دیدندتعداد زیادی اینجا شیرخوارگاه هست مرکز نگهداری کودکان بی سرپرست هست که واقعا کیفیت پایینی داره اومدن یه تعداد از کودکان به صورت تصادفیجا کردن کامل رندوم و این‌ها ر به سرپرستی خانوارهای سپردن حمایت مالی کردند که مقایسه بکنن با اونهایی که در اون مراکز دولتی با کیفیت پایین مونده بودن البته این و بهتون بگم خیلی بعدا اعتراض اخلاقی کردن گفتن درسته شما باعث بدبختی این بچه‌ها نشدید و حتی نیمی از اونها ر به عنوان گروه مداخله جدا گردید ولی خب می‌تونستید به اون نیمه دیگه هم کمک کنید میتونستید بودجه بگیرید نذارید اونا تو اون شرایط فردا بمونن شما فقط نیمی ر نجات دادید و برای پژوهش خودتون در واقع سکوت کردید در مقابل اون نیمه‌ی دیگه میگم بحث اخلاقی راجب این پروژه هست ولی طراحش خیلی ساده است نیمی از ک از سال دو هزار گرفتند وقتی به طور متوسط بیست و دو ماه شون بود یعنی نزدیک دو سال حالا بعضیا کمتر بعضیا بیشتر از شش ماهگی بگیرید تا سن بالاتر و نیمی از این‌ها ر تصادفی براشون خونواده‌ی کردن که اونا ر سرپرستی کنن و نگه دارن فاسترشناگر گذاشتن تو همون مراکز با کیفیت پایین باقی بمونه کسایی که تو این پروژه بودند یکی النسونه آنتونی روانشناس و روسای مشهور دانشگاه هاروارد که در مورد تکامل هوش کودک و سلامت روان او پژوهش‌های زیادی کرده و در واقع یک صاحب نظر در این قضیه حساب میشه فرد دیگه زیاد چاینا از دانشگاه تولین یا کولین که در واقع تورانیان هست و یکی از دانشگاه‌های خیلی قدیمی آمریکاست اینا جزو افرادی بودند که این پروژه ر دنبال کردن ویک پروژه‌ی چند مرکزی بود که توسط بیشتر آمریکایی‌ها هدایت می‌شد و تعداد زیادی مقاله از توش دراومد یعنی اینا به نظر میاد برای همین کسی که من یه ذره نگران کرده اینه که این محقق دارن لحظه به لحظه تعداد زیادی مقاله از توی این درمیارن و هنوز کار ادامه داره سال دو هزار شروع کردم ولی هنوز که هنوزه دارن کتاب می‌نویسند مقاله اشاره می‌کنن راجب این هریانوی از کودکان و نوزادان که اینها دنبال کردن تکامل گوششون تکامل شخصیتشون تکامل روش اما چه یافته‌هایی توی این پژوهش بود مثلا بیایم قضیه ر با مسیله‌ی هوش شروع کنیم چون می‌دونید یکی از اون بحث‌های خیلی جدی آیا ژنتیکی آیام خب یکی از چیزایی که اینا متوجه شدن این افرادی که در اون شیرخوارگاه‌ها بودن هوش کمتری نسبت به افراد کودکانی داشتند که در محیط‌های با خانواده داشتند رشدکرد این یه هشدار بهتون بدم این ر شما سریع نتیجه‌گیری نکنید که هر کسی که تو پرورشگاهشان اون شرایط بخارستی شرایط استثنا بود والا شما الان در کشور خودمون شرکا در کشورهای غربی دارید کشورهای دیگه هستن و این پژوهش‌ها فایده‌ای نداره برای اینکه اون‌ها اون حداقل‌ها ر دارن مراقبت میشن ولی اون صحنه‌ای که اینا رفته بودن دیده بودند این تعداد زیادی تخت بود یه تعدادی بچه به حال خودشان رها شدن و شوندکه خوراکی و شیر و بطری دادن که خب بخورین خودتون مراقب خودتون باشید تا بزرگ بشن یعنی اون امکانات خیلی پایین بوده برای همین واقعا محرومیت محصول پس شما سریع نیدکنیدک یافته‌های بخارست بیاین تعمیم بدیم به افرادیکه مثلا توی شیرخوارگاه ایران هستند یا کشورهای دیگه شرایط کاملا فرق دارند کسی که متوجه شده بودند اولا هوافرد که اونجا بودن دیدن واضحا کمتر ولی جالب گفتم که بعضی از اینها برداشتن دادن به خانواده‌های فاسترهای سن انتقال به فاسترتیودور کنداینجا یکی از نمودارهای بسیار کلیدی در خط عمودی شما هوش ر می‌بینید البته آی‌کیو نگفته دی‌کیو گفته چون برای بچه‌های زیر چهار سال معمولا آی کیو ر شما نمی‌تونید با دستیاران و اینا اندازه‌گیریی یکی از تست‌های استفاده می‌کنید در واقع منتالیست یا ام دی ای که یک بیتاهل و هشت ماهگی معتبر وقتی تسیسار برای اینکه میزان تکامل هوش کودک یا تکامل شناختی کودک ر بسنجید اونایی که بین هفت تا هجده ماهگی از اون شیرخوارگاه‌های خیلی محروم جداشدن گوششون بعدا حدود نود و پنج درآمد میانگین اونایی که هیجده تا بیست و چهار ماهگی به فرزند خواندگی داده شدن نود درصد اونایی که بیست و چهار تا سی بود حدود هشتادو و همینطور که شما می‌بینید تقریبا اونایی که بالای سی ماهگی از اون محیط اومدن بیرون هوششون یعنی به عبارت دیگر ماندن در شرایط ناگوار و ازنظرم حسی محرومیت عاطفی هوش انسان‌ها ر ببینید تا پونزده شونزده شماره کاهش میده و این یک خبر من بود یعنی ببینید این پلکانی که شما اینجا می‌بینید خیلی گویا بود چون نشون می‌داد هر چه دیرتر از اون محیط دور شدن اون اثرات مخرب اون محیط روی اینها باقی مونده یعنی سی ماه اگر شما تو اون محیط در واقع حمایت مونده بودید هوش شما به رقم حدود بیست شماره کم شد و در کل در واقع تنها اونهایی در واقع میشه گفت به هوش طبیعی رسیدند که حوالی شیش ماهگی از اون محیط خارج شدند و به طور متوسط این از تولد یا از دو سه ماهگی وارد اون موج شده بودند پس شما می‌بینید اون شیش ماه اول چقدر در تکامل هوش نقش داره خب این یه پیام مهم بود اگه یادتون باشه ما در مورد مطالعه دوقلوها گفتیم گفتیم دوقلوهایی که از هم جدا میشن خیلی از مواقع دوقلوها در دو سه سالگی جدا شدن و خیلی از افراد این ادعا می‌کردند که خب اون چند ماه اول که نقشی نداشته اینا حالا مگه اتفاقی افتاده اینا مدرسه نرفتن اینا آموزشی ندیدن ولی واقعا شما می‌بینید که اگر چند ماه اول زندگی شما محرومیت بکشید گوش شما یک تغییر جدی پیدا می‌کنه پس اون چند ماه اصلی که مغز داره رشدمیکن اصلا نباید دست کم گرفت در خیلی از مطالعات وراثتی به اون قسمت نگاه نمی‌کردن میومدن می‌گفتن اینا بچه‌ها مدرسه‌ی مشابه رفتن خانواده‌ی مشابه دارند تحصیلات مشابه پس اگر تغییری توشون هست این تغییر ژنتیک در صورتی که مطالعه‌ی بخارست نشون می‌داد تو اون چند ماه اول مثل اینکه مغز داره می‌سوزه خراب میشه و شما باید سریع به دادش برسد اما یافته‌های عجیب‌ترین مطالعه داشت و میگم این مطالعه جزو مطالعه‌هایی حتی سیاستمداران راجع به این نظر میدن چون شما در نظر بگیرید اگر واقعا اینجوریه که هوش یک ملت می‌تونه آسیب ببینه مقالات زیادی در اومد که حتی سیاستمداران نوشته بودن باگرم اول طبقاتی ر داشته باشیم که مادر معتاد مادر بی‌خانمان این بچه تو همون چند ماه اول آسیب ببینه این بعدا یه فردی می‌شه که وقتی بزرگسال شد ببینید یک استاندارد ویشنو کمتر داره تا سی ماهگی ببینید چه افتی داشته باشه و این میمونه رو دست مملکت و اگر شما بیاید او دوران کودکی ر خیلی حمایت کنید حمایت از مادرانی باید از نوزادان بکنیم اصلا هوش ملی می‌بری بالا یک در سطح جامعه پیدا می‌کنی من فرصت بشه مقالات دیگری خدمتتون خواهم گفت که خیلی جالبه دیدن اون چند سال اول زندگی اونایی که خوب رشد می‌کنن حتی پیش‌بینی می‌کنه که چقدر مصون هستن افکار خرافی چقدر مصون هستند و توری توطعه و افکار توطیه‌آمیز و بدبینی‌های بیمارگونه و پرخاشگری و سو مصرف مواد به عبارت دیگر مثل اینکه وقتی این کودک دور ساخته میشه داره رشد می‌کنه تو همون چند سال اول باید خیلی مواظب باشه اگر جنس خوب در نیاد و خوب رشد نکنه بعدا به عنوان یک مشکل اجتماعی می‌تونه دامن بزنه این ادعاست که دارهی پررنگ میشه و شما می‌تونید بفهمید سیاستمداران چقدر دارن نگران این هستند یک مساله‌ی ملی یک پدیده‌ی عمدتا این مطالعه خب دستاوردها پیچیده بود به عنوان مثال یه اتفاق دیگهف گفتم این مطالعه ر دنبال می‌کنن وقتی این افراد اومدن دنبال کردن به حوالی دوازده سالگی و دیگه اومدن از تست وکسلر استفاده کردن شما اینجا می‌بینید کلرو دوازده سالگی اتفاق افتاد که جمعیت کنترل یعنی اونایی که هیچ وقت در واقع این محرومیت نکشیده بودن هوش میانگینشان نود و هشت بود تقریبا همون سد قبول اون جمعیتی که توی اون پرورشگاه‌ها مونده بودن توی اون مراکز محروم مونده بودن توی این دوازده سال هوششون شصت و هشت بود به طور متوسط خیلی پایین‌تر بین شصت و هشت تقریبا میشه گفت آسیب دیده هستند منتالیست ولی اون گروهی که اف سی فاستربا خانواده پیدا کرده بودن ببینین اونا هم تا یه حدی رفتن جلو تو اون چند ماه اول ولی بعد متوقف شدن یعنی نگاه کنید آخر سر تو دوازده سالگی میانگین خوششون هفتاد و پنج درومدین کماکان به اون نرمال نرسید فقط یه عده خیلی کمی به نرمال رسیدن کیا اونایی که تو شیش ماه اول تونسته بودن از اون محیط فرار کنن و کسی پیدا بشه و اون‌ها ر رشد بده پس نشون میده که آره بعد شیش ماه وقتی افراد ر گذاشتن توی فرزندخواندگی فاکتور کمک کرد که یه ذره جبران کنه ولی مثل اینکه اون چند ماه اول اون آسیب خودش ر به جا گذاشته بود و این نتونستن به اون حرف بزن البته کلی راجع به این مطلب نوشته شد این اصلا کلی بین تیوریسین‌های ژنتیک روانشناسی رشد روانپزشکان بحث است که چرا بعدا دوباره این‌ها نتونستن به ثبت برسند اکثریتشون یعنی اصطلاحا کچاپ نکردن نتونستن عقب‌موندگی کامل جبران بکنن بعضیفارس یعنی فاسترکین ر قبول کرده بودند اونامه این خیلی کمک نکردن مواردی بوده که طرف ر پس فرستادن یه مدتی عوض شده خونش اون آدمایی که قبول کردن جا زدن و دوباره برنگردوندن به اون مرکز نتیجه نذاشتن خوب رشد کنه یکی دیگهم گفتن که خب این اثر سقف داره یعنی تا یه حدی کمک می‌کنه ولی بیشتر نمیشه یه عده هم منتقد بودن تیوریسین‌های ژنتیک بودن می‌گفتن بین اونایی که اصولا از اون به اون مراکز سپردهد بودن برای نگه داشتن یعنی سرپرست نداشتن اینا اصلا شاید مشکل ژنتیکی داشتند که البته یه عجیبه که یعنی هر کسی که آکیویتو بن تولد ناخواسته او ر فرستادن به اون نگهداری اون مراکز که این یه ذره غریب به نظر میاد ولی یه عده هم حتی این ر مطرح کردن که گفتن نه این مسیله اصلا ربطی به اون شیش ماه اول نداشته این مساله ژنتیکی‌استاین معما باقی مونده گفتم کتاب‌های مهملات کتاب‌های متعددی تو این زمینه نوشتن مثلا چاودار و شونزده یک مقاله مروری خیلی گسترده نوشت که اثرات اون ایسارایسار بر روی مغز در حال رشد با استفاده از همین نمونه‌ی بخارست مثلا چیز عجیبی که درآورده بود این چوبینهتنگه توی علوم رفتاری روانشناسی روانپزشکی وقتی شما بتونید چندتا تصویر مغزیو شاهد عینی و اصطلاحا ابژکتیو نشون بدی خیلی پذیرفتن دیدگاه راحت‌تر میشه و شاید یکی از دلایلی که پروژه‌ی بخاری صدا کرد اینه که اومدن از این آدم‌ها ام آر آی هم به عمل آوردند و اومدن حجم مغز این بچه‌ها ر دقیقا محاسبه کردن با اصلاح سن و در نظر گرفتن جزیه و بقیه‌ی وضعیت‌ها ببینیدیزد اومد ماده‌ی سفید مغز ببینید این مقدار حجم ماده‌ی سفید مغز جمع جبری کل ماده‌ی سفید مغز در اون کودکانی که هیچ وقت در واقع به اون مراکز نگهداری سپرده نشدن از بدو تولد با خانوادهشون کودکان معمولی این اونهایی‌ست که‌ براشون در واقع یک خانواده‌ای ر پیدا کردن به عنوان سرپرست و نگهداری فاستردوایت ستون افرادیست که هیچگاه براشون کسی پیدا شد و تا سن دوازده سالگی توی همون مراکز موندن شما ببین میانگین حجم ماده‌ی سفیدشون هم کمتر و چرا حالا میگم مثلا این پژوهشگرایانه افراد میگن که خیلی خب خیلی از رفتارها و اینا ممکنه سوگیری شما باشه ممکنه پرسشنامه ر باید جواب دادن ممکنه اصلا اون در واقع خطاهای شناختی باشه وقتی حس می‌کنه یک نفر هیچوقت توی یک خانواده نبوده و تمام عمرش ردرو توسط یک موسسه‌ی با کیفیت خیلی پایین نگهداری شده شما ممکنه حدس بزنید که هر رفتار ازش می‌بینیدبنزوییک برای شما شاهد عینی دارم امارات کردم مغزش بازبردن ماده‌ی سفید مغز کوچیکتر مونده یعنی مغز رشد نکرده یعنی نشون میده که این مقدار تغییر تو حجم مغز یک تغییر خیلی مهمه و بسیاری از تغییرات نژادی ژنتیکی به این اندازه نیست یعنی تفاوت‌های نژادی ژنتیکی به این اندازه نیست که این توی این چند گروه این شماره‌هایی که انجام میدید تعداد افرادی که توی این مطالعه اماراتشرکت کردن این حجم نمونه این‌ها بیشتر بود ولی از همشون ام آر آی بهمن یا می‌بینیدای تفاوت معنی داری وجود داره بین این صدا مورد دیگه ماده‌ی خاکستری بود ماخاتی باز ببینیم در کودکان طبیعی از همه بیشتر حجمش در صورتی که تو دو گروه دیگه کمتر بود و آنچه که این نشون میده این که این که فرد ر جدا بکنن و برن به یه خانواده بسپارن کمک کرده بود ماده‌ی سفیدشون پررنگ بیشتر بشه ولی نتونسته بود ماده‌ی خاکستری رشد بده و به همین دلیل خیلی‌ها میگفتن برای همین یک سقف داشته گوش اینا به طبیعی نرسیده یعنی اون چند ماهی که فقط به گریه می‌کرد یه تیکه خوراکی میذاشتند به حال خودش رها شده بوده اون اثر خودش گذاشته از مخربش گذاشته و این فرد این اتفاق افتاد و باز در همین مطالعه اندازه‌ی این‌ها ر شما می‌بینید که در واقع تعیین دقیق کردهاین سی سی هست حجم ماده‌ی سفید که شما ببینید در این چند حالت تقریبا سی چهل سی‌سی حجم ماده‌ی سفید تفاوت داره و یه چیزی حدود پنجاه سی سی یا چهل سی‌سی تفاوت هست بین حجم ماده‌ی خاکستری و این التفاوت خیلی یعنی میتونه خیلی تفاوت آدما ر توضیح بده همچنین اومدن دیدن که اونهایی که ماده‌ی خاکستری شون کوچیک کمونه اشکالات در حافظه و کارکرد راهبه همین دلیل که خیلی از این‌ها اون حافظه‌ی قوی ر که بقیه داشتن نداشتنباشد رشد نکرده بود پس دیدیهیتلر هست و این یکی مشکلات درواقع رفتاری و روانپزشکی ر نشون میده ما اینجا ای‌دی‌اچ‌دی ر داریم اینجا استرلینگاسترلینگ یعنی رفتارهایی مثل رفتارهای ضد اجتماعی اختلال سلوک کاندا و اینترنال اینسینیه حالت‌هایی مثل اضطراب افزوده شما نگاه کنید این اونایی که طبیعی بودن این اوناییکه ببخشید این اونایی هستن که هیچوقت وارد اون موسسات نشدن اینا اونایی هستن که فرزند خوانده شدند و در محیط امن بودن و این اونایی هستند که هیچ وقت این محیط‌ها را دریافت نکردند و تا آخر در واقع سن شاید ده دوازده سالگی شون توی اون شیرخوارگاه باقی موندن و این اونایی هست که دریافت کردند در واقع فرزندانی ر ولی وسط کار رها شدن دوباره برگشتن به همون شما واضحا ببینید اونایی که استوکر داشتن یعنی به صورت پایدار کسی خانواده‌ی نگهشون داشته و افراد طبیعی مقدار آسیب توی بیشتر شاخص‌ها کمتر است در صورتی که اوناییکه واترکرافت یعنی فرزندی یه عده سرپرستیشان گرفتن و رهاشون کردن دوباره برگردوندن به اون موسسه یا اونایی که تمام عمرشون ر توی اون موسسه موندن ببینید واضحا توی اختلالاتی مثل افسردگی و اضطراب و همچنین پرخاشگری رفتارهای ضد اجتماعی و ای‌دی‌اچ‌دی مشکل بیشتری داشتند پس شما می‌بینید که این فقط مساله‌ی خوش نیست مسیله‌ی خویشتن‌داری مسلهری افسردگی مساله‌ی توان کنترل کردن خود پس در واقع اون اثرات ناخوشایند به بیماری‌های روانپزشکی هم سرایت پیدا می‌کنه چون شما می‌دونید استرالزی‌ها این درواقع علایم برونگرا برون‌ریز اینا بیشتر تبدیل میشه به اختلالات شخصیت بخصوص شخصیت‌هایی مثل شخصیت مرزی و شخصیت‌های ضد اجتماعی و این اختلالات درون‌ریز اینترنی بیشتر منجر به حالت‌های وسواس اضطراب بیماری‌های افسردگی و حالت‌های نوروتیک میشه پس یه یافته مهم دیگه این بود این بالا هم دختران هستند با این هم پسراناست کتاب هست که من تو معرفی کتاب فرصت بشه این جداگانه خدمتتون معرفی کنم این کتاب نوشته کاوزنکاوزن هست همون محققین اصلی رومیاز فرزندان رها شده‌ی رمانی که فکر می‌کنم از روی جلد کتاب شما می‌تونید ببینید چه شرایط نابهنجاری بوده خیلی از اینها و بعد از فروپاشی کمونیسم چیزی نبوده ااسیست رها شده بودهع زیادی آدم مهاجرت کرده بودند بچه‌هاشون جا گذاشته بودند و این کتاب خیلی منسجم یافته‌های این پژوهش ر ارایه میدن باز یه کتاب دیگری است چاینای پارسال نوشتهشده دو هزار و نوزده هست در واقع میشه پارسال الان دو هزار و بیست و یک هستناهالی خوبیست و بسیاری از یافته‌های مطالعه‌ی بخارسرعت جاهای دیگه مقایسه کرده و تقریبا همه این ر نشون دادن که اون وقایع ناخوشایند و ناملایمات کودکی منجر به کاهش هوش اشکال در کنترل خویشتن اشکال در مسایل درونگرایان و همچنین مشکلات رفتاری میشه همین گروه گروه نفر کارهایی هم طی سال‌های اخیر ارایه دادند این مقاله‌ی جالبی من توصیه می‌کنم به خصوص پزشکان روانشناسان و روانپزشکان حتما این مقاله ر بخونن یک مقوله‌ی مروری هست مالبر دو هزار و بیست سه چهار ماه از چاپش نمی‌گذره و توی بی‌ام‌جی مات کودکی با اختلالات روانی و فیزیکی طی عمرم در اینجا چارلزگری گروه جدیدتر هستند از جمله این آقای بوتا تابوتها هست اسمش ذوالفقار علی بودن ذوالفقار بودا یک پزشک پاکستانی و همچنین یک خانم متخصص اطفال نادین روز جزو نویسنده‌های این مقاله هستند و به جمع‌بندی خیلی جامعی می‌پردازند که این وقایع و ناملایمات در واقع کودکی چه اثراتی روی روان و روی جسم داره و این‌ها بحثشون اینجوری شروع می‌کنن میگن علم این قضیه داره خیلی سریع روشن میشه ما تعداد زیادی مطالعه شبیه بخار داریم منتها فراموش نکنید ملع بخارست یک مطالعه‌ی مداخله‌ای در شرایط خیلی بحران بود ولی شما می‌تونید مطالعات درواقع طبیعی ر نگاه کنید از کودکی دنبال کنید ببینید اونایی که تو محیط‌های پایین‌تر هستند که همبستگی‌هایی بین آسیب‌ها بیشترشون اون ناملایمات کودکی و مشکلات رفتاریشون دارن شما می‌دونید دقیقا طول مدت ناملایمات وریشن تعداد اونها و نوع اون‌ها ر تو مطالعات کرددنبال و بعد همبستگی رو ببینی با بسیاری از مشکلات در دوره‌ی کودکی نوجوانی و بزرگاوقچی جالبی در آوردن روش چندتا اسلاید داره که من خواهشم اینه چند تا نمودار داره با تحمل بهش نگاه کنید این جزو اون سوالاتی که من خودم تو زندگی دارم آیا این درسته یا چانسون داره درست میگه یک صاحب نظر شدهی اوردرایو میشه قکتاب هاش داره طرفدار پیدا می‌کنه فقط اون نیست خیلیا دارن شبیه این مینویسن ینی آیا وقایع اینقدر می‌تونه تاثیرگذار باشه و ادعاها بعضیه آدم عجیب مثلا همون ناملایمات یادتون هست اون ایسایی که خدمتتون گفتم مثلا واضح دیدن با عفونت گوش میانی عفونت ویروسی آدراتیک که عفونت‌های دستگاه گوارش عفونتهای مجاری ادرار توی بچه‌ها رابطه داره یعنی اون بچه‌هایی که اون اورتوندر دارن اون پنج تای اصلی ر دارن این اتفاقا توشون بیشتره و توی این مقالش حالا این اسلایدها ر شما می‌تونید سر فرصت به نگاه کنید اومده تعداد ایسار و تاثیر اونها ر روی بیماری‌های مختلف دیده معمولا چهار تا آسرو نظر می‌گیرن مثل بازی ورق چهارتا اگر شما داشته باشین می‌گن اون سقف پر میشه و شما میتونی بررسی کنی که چه اتفاقایی میفته مثلا دیدن اگر شما چهار آسوده باشید چارها مثلا رهاشدگی عاطفی و رفتار فیزیکی و رفتار جنسی و مثلا تجربه‌ی قلدری تو مدرسه اگر این چهار آس ر داشته باشید بیماری‌هایی مثل آلرژیه سردرد شب ادراری چاقی و اضافه وزن مشکلات دهان و دندان عفونت‌های ویروسی مشکلات خواب همه‌ی این‌ها افزایش پیدا می‌کنه ویک فهرست هست که شما اینجا در واقع اون آستانه‌ی تعداد آثار گذاشته که چهاراستاین جا اون آرشیو یا اون مقدار افزایش ضریب ناملایمات اون بیماریا مثلا شما نگاه کنید اختلالات رفتاری و یادگیری سی و دو برابر شده اگه شما چهار تا از داشته باشید یعنی با چهار تا چهار تا اکسپزوم سی و دو برابر این اتفاق میفته یا شما نگاه کنید قیمت از دبیرستان هفت برابر شده بعضیا در واقع به اون شدت نیست مثلا افسردگی سه ممیز نه برابر شده ولی دوستان عزیز سهامیمهران یعنی بسیاری از در واقع مطالعات بیولوژیک هیچوقت همچین رقمی ر پیدا نمی‌کنن میزان اقدام به خودکشی اقدام به خودزنی در واقع سو مصرف الکل و مصرف موادد نه برابر شده اشکالات جنسی رفتارهای پر مخاطره جنسی حاملگی ناخواسته در دوره‌ی تینیجری چهار برابر شده یعنی شما ببینید این عیسیمتی جدی دارن حالا این به کنار این مال نوجوانی و کودکی بود تو این مقاله دیگه یه سری ادعا داره می‌کنه که به بزرگسالی بکشه مثلا ابتلا به هپاتیت ابتلا به کانسرها سرطان‌ها همیسه برابر ابتلا به خونریزی مغزی سکته‌ی مغزی دو برابر بیماری‌های قلبی دوبرابر یعنی شما نگاه میکنید این که تو کودکی طرف این ناملایمات و تجربه کرده باشه بزرگسالی حتی دیدن مشکلات جدی فیزیکی مزمن پیدا می‌کنه و از همه عجیب‌تر و ناگوارتر کوتاهی عمر است یعنی شاید اگر یه سوال بکنن که من چیکار کنم بیشتر کنم اینه که خب یه بخشش مربوط به اون چند سال اول کودکی میشه اگه از این ایساک داشته باشه حتی عمرم افزایش پیدا می‌کنه و یه عده دارن می‌بینن اونایی که خیلی زیاد عمر می‌کنند یکی از شاخص‌ان دوستان عزیز یکی از شاخصه‌هاش اینه که اون چهار پنج سال اول کودکی ایس جدی نداشتند برای همین می‌گم این پژوهش‌ها پسندیده یا در بزرگسالی ببینید اقدام به خودکشی سی و هفت برابر میشه اونایی که چهارتا ایس داشتن اختلالات خواب بیشتر میشه افسردگی بیشتر میشه اضطراب بیشتر میشه تو مصرف مواد بیشتر میشه تزریق کوکایین و گرگ و هرویین ده برابر میشه تونیکاسپنس رفته حشیش ده برابر میشه و شما نگاه می‌کنید که بیماری‌های جنسی و مقاربتی نزدیک شش برابر میشه و پرخاشگری و خشونت هفت و نیم برابر خب پس این یافتهیی می‌تونه باشه این برگرفته همون مقاله‌ی بی‌ام‌جی است بیان جایگه بله پس شما نگاه کنید ما یک سری موازییکی داریم تو دوره‌ی کودکی مثل سوتغذیه عفونت‌ها آسیب‌های فیزیکی تولد نارس و مشکلات مصرف مواد مخدر توسط مادر هنگام بارداری اینها می‌تونه زیستی باشه ولی در کنارشون روانی‌ها بود در شدید اون ناهمخوانی خانواده اون مشاجرات زناشویی اون اندرواسکای که داشتن مشاهده‌ی خشونت همه‌ی این‌ها می‌تونن روی سیستم بیولوژی نوزاد درقالب رشد اثر بذارن چگونه این کار ر می‌کنن تکامل مغز را دچار اشکال می‌کنن مهاجرت‌ها را دچار اشکال می‌کند متیلین دی ان ای ر تغییر میدن و جالب که یکی از راه‌های مهمش تغییر و تاثیر بر روی سیستم ایمنی و سیستم کورتیکواستروییدی هست یعنی این استرس‌ها و فشارها باعث میشه ترشح کرتیر بالا و اون بالانس ایمنی بدن ر بهم نمیگم یه ذره این ادعاها می‌تونه غریب باشه ولی اگر شما الان همشون ر راحت عفونت می‌گیرید در مقابل ویروس‌ها مقاوم نیست مرتب دچار بیماری‌های رماتیسمی با بیماری‌های التهابی و عفونی میشه بخشیش می‌تونه تقصیر اون ایسادورا کودکی باشه که به بزرگسالی هم سرایت پیدا کنه چند تا مقاله‌یی دیدم به نظرم بحث جالبیه امیدوارم دوستان بهش توجه کنن و بدونن این یک جریان بالنده و رشد یابنده در غرب خیلی داره طرفدار پیدا می‌کنه چرا به خصوص اینکه اومدن چند تا شاخص بیولوژیک پیدا کردندن بچه‌هایی که حیث بالا دارن کورتیزون بیشتر مقاومتشون در مقابل ویروس‌ها هم بیشتر کمتر و سیستم ایمنی ضعیف‌تری دارند و این میتونه توضیح‌دهنده بسیاری از اون مشکلات و عوارض بزرگسالی کوتاه شدن عمر باشه اما من همون کتاب رومانی ر خوندم و همین که این چند تا مقاله‌ای که خدمتتون معرفی کردم توصیه می‌کنم بخونید مقالات مروری به خصوص این مقاله بی‌ام‌جی و مقالات چند تا نکته هست که به نظر من با احتیاط بهش نگاه کن یک نکنه این داره مد میشه چون شما از همه طرف از مجله‌ی نیویورکتایرن و مجله‌ی روزمره‌تان این نگاه می‌کنی می‌بینی اینا همش دارن به این می‌پردازند و این شواهد رو میکنن و این چند تا آدمی که ازش نام بردم دارن به صورت سلبریتی شوهای تلویزیونی در میان چرا من زود مریض میشم چرا من مشودم شاید دوره‌ی کودکی اون خوب رشد نکرده و در عین حال یک بازار عجیبی داره شکل می‌گیره برای در واقع این که خیلی بچه‌ها ر تو زرورق نگه دارن و کمک کنن که در واقع اینا خوب رشد کنند که بعدا سرمایه‌ای بشه برای ادامه‌ی اون پس یه مقدار می‌خوام شما از شما خواهش این به عنوان روشنفکران به عنوان افراد خوش‌فکر اون دید باز خودتون حس کنید نکنه ما داریم دوباره یک مد روز دیگه می‌بینیم یادتون باشه اینمل دهه‌ی هشتاد ژنتیک بود یعنی افراد می‌رفتنمونه درآورد ولی دیدیم که اون پی‌اس‌یو اینا انقدر خوب نتونستن ادعا ر در واقع اون نازارنه حالا اتم‌ها ر دارن مطرح میکنن من نکتهای خبر خوب برای شما اگر نگران اکسپزوم هستید نگران اون آسای ناگوار هستید بدونید تو حالتهای خیلی شدید اثر میذاره یعنی اینجوری باید خیلی محرومیت خیلی آسیب فیزیکی خیلی اینا دیده باشید تا این اتفاق بیفته و در واقع اثر اصلاحی برای موارد شدید هستند بفرمایید این نکته خیلی مهمه چون یه بازار وسیعی داره شکل می‌گیره که خب ما مثلا برای بچه‌ی کوچیک بیایم آموزش عاطفی بدیم آموزش هیجانی بدیم براش مربی مخصوص بگیریم نمیدونم باید بفرستیم جلسات مخصوصه بکنیم و حضرات ر میگم اونایی این نیاز دارند که از منتهی‌الیه خیلی آسیب دیده میان برای میانگین انسان‌ها بسیاری از شما که شاید در این فایل گوش میدین مصداق نداره پس برای فرزندانتون سعی نکنیدی ما حتما باید یه مداخله‌ای بکنیم که حداکثر رشد ر توی اون پنج شیش سال اول کودکی داشته باشه نه این خطرناکه بیخودی خودتون و درگیر میکنید اون تاثیرات دیدید برای اونهایی‌ست که‌ خیلی آسیب دیدن بالا برای میانگین جامعه اضافه خرج کردن این که من بخوام اتصال عاطفی و بیام اضافه تقویت بکنم نمیدونم بیان هیجانینارسایی رشد کنه ماده‌ی سفید و خاکستریش وخیم‌تر بشه دوستان عزیز اونها برای شما خیلی مصداق نداره پس شاید یک بازار کاذب داره شکل می‌گیره که به افرادی دارند این خدمات ر میدن که نیاز ندارند و یه مختصری که تامین شد به یعنی این که یک فردی مراقب باشه اون هیجان پایه‌اش ر تامین بکنه اون حمایت پایه ر تعیین بکنه که باید نمی‌خواد خیلی خرج لوکس بکنید پس تاثیر در حالات شدید هست نکته‌ی دیگهن داره شکل می‌گیره که بعد از این رویکردها نکنه خیلی افراد دارن بچه‌هاشون بیشتر محافظت می‌کنند این خیلی مواظب که آیا به بچه استرس وارد نشه آیا بچه‌ی تخمین نبینه این بچه نترسی بچه یه لحظه تنها نمونه نمیدونم یه لحظه کسی قولش نده تو مهدکودک نمیدونم یکی بهش یه چیزی بگه این دلش بشکنه حتی مثلا معلم نیاد بگه درست ضعیف نیکوبار کار کنی چون که روحیه‌ش خراب بشه یه کتابی هست فرصت بشه من این ر خدمتتون اینم خواندنیهای اسمش و بذاریم لوس کردن ذهن آمریکاییکانادایی رشته ناتامایسینن کتاب مشهور او ایروان کتاب مشهور او در فارسی به فارسی ترجمه شده ذهن درستکار اورامانکتاب دریکوتا ترجمه ازش در فرضیه‌ی خوشبختی و فلسفه‌ی شادی جاناتان های خیلی خوب و میشه گفت با قاطعیت این و میگه که میهمانداری از اونور میوفتیم بچه ر داریم تو خیلی زمرنگاری آقا این صحنه‌ی نمیدونم پرخاش نبینه لغت بد نشنوه کسی هیچ بهش اخم نکنه که مبادا این تروماتیسم و رشد کورتکس دچار اشکال بشه و این داره میگه کودکان آمریکایی دارن خیلی از این بابت ضعیف وارمیان اشاره می‌کنه که حتی تو محیط‌های دانشگاهی هشدار میدن که مثلا تو این سخنرانی ما ممکنه یه مقداری یه بحثمون یه ذره هیجانی بشه اگر شما مثلا نگرانی اگر بهت بر می‌خورهاشک در واقع هر چیزی به عنوان یک جسارت قومیتی مذهبی سیاسی تلقی میشه و هر حرفی که می‌زنه به یه عده بر میخوره و اون یه عده ادعا می‌کنن تروماتیکالف شده اعصابشون خوب شده یه مقدار داریم جای یه مثال جالب میزنه این داستان حساسیت مفرط به کره‌ی بادوم زمینی هست میگه بسیاری از آلرژیها و حساسیت‌ها که تو کودکان داره رشد می‌کنه و این که افرادس یناینا ر به هیچ چیزی مواجه نکنند در نتیجه به هیچ ماده‌ای که کوچکترین احتمالی میدن حالا بچه بد بشه مواجه نمی‌کنن در نتیجه خب اون خیلی آسیب پذیر به میاد این یه بحث جداست اجازه بدید من جداگانه این ر عرض کنم خدمتتون نگرانی بیش از حد در حفاظت از کودکان وجود داره و یه عده از روشنفکران جهان دارن این و میگن میگن جامعه‌ی آمریکا به اسم پولیانیشهر چی میگی به یکی برمی‌خوره و اون نگران کننده ست که بحث علمی داردمحل می‌کنه یه نفر می‌خواد نظر قاطع راجع به یک رفتار خاص یا یک گرایش خاص و گروه خاص به باید اینقدر عذرخواهی بکنه تو لفافه که مبادا کسی ترماتوده اسنک‌های اون نکنه ما همونجور که یه دوره‌ای گفتیم تسلط ژن ر داشتیم دینامیزم داشتیم حالا در واقع ایستاده باشیم و اون چهارسوقی داره به شدت بهش بنیتو کودکی بدی داشتی پس تمام این پرخاشگری و افسردگی مال اون من خانواده‌ام مهربون نبودم من تو کودکی یه مدتی مادرم منو رها کرده بود از خونه رفته بود درجه تمام بدبختی‌ها مال اون یعنی باید حواسمون باشه که دچار استرایک مقاله خدمتتون گفتم چندتا پیشین ادترنزادترنز و جبر دیانای حالا دچار جبرانیدر واقع همه‌ی مشکلات افراد ر بیایم رنگ بزنیمب کودکیشون من راجب این بیشتر صحبت خواهم کرد و خواهیم دید که بسیاری از این خبر خوب براتون قابل اصلاح یعنی مادر دوره‌ی نوجوانی افراد می‌تونن خودشون ر با خرد آشنا بکنندوی به نام خرد مقوله‌ای هست به نام رستگاری مقوله‌ای هست به نام روشن که در واقع می‌تونه سیستم عالی شناختی اون اثرات ر خدا بکنه به عنوان آخرین کلام یه کتاب دیگه خدمتتون معرفی کنم این کتاب خانم نادی بروس که گفتم یکی از اون نویسنده‌ها این خانم متخصص اطفال و سالوالینا یه کتاب خیلی روان و میشه گفت ساداسادا کردن و بهبودی اثرات درازمدت ناملایمات کودکی تا مبحث بعد خدانگهدار