شماره 264: استرس اجتماعی

عرض سلام دارم خدمت شما دوستان و همراهان عزیز یک مقاله ای جالب دیدم که دوست داشتم در قالب پژوهش تامل برانگیز خدمتتون معرفی کنم ولی دیدم مقالات متعدد و خیلی معتبری در جهت تایید اون وجود داره و نمی شه اونو به عنوان معرفی یک مقاله خدمتون معرفی کرد برای همین فکرکردم تحت عنوان یک مبحث خدمتون ارائه بدم یک مبحثی که در موردش تامل کنید و در زندگی روزمره هم بسیار کاربردی است و می تونه کمک کنه در حل بسیاری از مشکلات البته مقاله اصلی که میخام خدمتون ارائه کنم در نگاه اول ممکنه بگید این چه ربطی به ما داره و چگونه در زندگی اجتماعی به ما کمک می کنه تو زندگی فردی به ما کمک می کنه. ولی اگر تا انتهای بحثو گوش کنید می بینید این در واقع نماینده و میشه گفت معرف جریان و دیدگاهی است که در پزشکی داره شکل میگیره ،‌درروانشناسی داره شکل می گیره. و خیلی در توجیه بسیاری از مشکلات روانی و بدنی این می تونه در این دیدگاه کارآمد باشه. اسم این مبحث رو گذاشتم استرس اجتماعی عمر را کوتاه می کند حتی در موش ها و مقاله ای که ابتدا می خوام بهش اشاره کنم مقاله ایست مربوط به سال 2018 دو سه سال پیش چاپ شده در ژورنال aijinsell اسم مقاله هست Social stress shortens lifespan in mice استرس اجتماعی عمر را در موش ها کوتاه می کنداین کار خلاقانه و پژوهشی و یه مقدار آزار دهنده البته خیلی آزار شدیدی به حیوان وارد نشده ولی اشاره جالبی کرده که چگونه فشارهای اجتماعی و چگونه درگیریهای اجتماعی می تونه حتی در موش ها باعث کوتاهی عمر بشه. و بعد ما باید ببینیم که چه فشارهایی هست که این کارو می کنه و در عین حال این کوتاهی عمر از چه طریقی اتفاق میوفته. کجای بدن خراب میشه و کاربردهای زیادی زندگی فردی شما می تونه داشته باشه. ببینید داستان پژوهش خیلی خلاقانه و ساده هست و به این صورت هست ما چند نوع می شه گفت نژاد موش داریم که اینا رفتاراشون متفاوته. موشی رو که به عنوان آزمایش انتخاب کردم از نژاد یا اون Strain c57 blxg هست حالا شما این ارزش نداره ما راجع اسم و این نژاد بحث کنیم. مهم اینه موش مطالعه هست که این موشو به عنوان موش آزمایشگاهی خواب کردند . دو گونه دیگه داریم. دو گونه که نه دو نژاد دیگر موش داریم یک نژادی هست که به نام cd1 یک نژاد پرخاشگره، دعوا کنه با هر موش دیگه ای که قرار می گیره شروع میکنه به دعوا کردن و کتک کاری کردن این نژاد سر به زیر و مظلومی داریم به نام 129s این یک موش خیلی سازگاره خیلی بسازه و دعوا نمی کنه. در طراحی این پژوهش اومدن این کارو کردن. یک هفته اومدن این موش خاص ما که آزمایشگاهی هست البته تعداد زیادی از اون ها رو به صورت انفرادی در یک قفس نگه داشتن. ایم موش دیگر هم حالا به صورت تصادفی،‌از نوع کم خشن یا آزاد و آروم یا از نوع پرخاشگر و خیلی ستیزه جو اون رو هم جداگانه یک هفته در قفس نگه داشتن. این فاز مقدماتی است که هر کدوم بیان با این محیط و قفس آشن بشن ولی همدیگه رو نمیدیدن و با هم در تمای نبودن. بعد فاز بعدی ،‌فاز در واقع اون فازی است که اصطلاحا بهش میگن فاز فشار روانی- اجتماعی مزمن یا CPS, CPS میشه چی Chronice psychosocial stress یعنی در واقع استرس یا اون ناراحتی روانی اجتماعی مزمن. چهار هفته این فاز طول کشیده ۴ هفته به این صورت بوده موش ها هر روز دقت بفرمایید ده دقیقه این دوتا موش با هم توی قفس گذاشته می شدن فقط ده دقیقه و در واقع پس ۵۰ درصد موارد هر موشی یک سرنوشت داشته یعنی تعدای از موش تو نیمی از موش آزمایشگاهی یک موش ستیزه جو براش هم قفس شده برای ده دقیقه تو نیم دیگه یک موش آرام وبی دردسر برای ده دقیقه با هم هم قفس می شدن بعد از ۱۰ دقیقه خوب بقیه 23 ساعت و 50 دقیقه خوب چی می شد ؟ توی همو ن قفس بود ه ولی بین اینها یک سیم یا حائل می زاشتن که اینا دیگه با هم دعوا نکنن. ولی در واقع هر دوشون تو یک قفس بودن ولی بینشون یک حفاظ یا مانع بوده همدیگه رو می دیدن ،‌بوی همدیگه رو حسس می کردند صدای همدیگه رو می شنیدن ولی به همدیگه به همدیگه نمی تونستن آزار برسونن، نمی تونستن ‌همدیگه رو گاز بگیرن. بین اینها یک مش یا یه توری گذاشتن پس ۴ هفته اینا اینطوری زندگی می کردن ده دقیقشو هرروز میومدن با هم بعد حالا می تونین تصور کنین که اگر موش پرخاشگر بوده این ده دقیقه به کتک کاری و نمی دونم گلاویز شدن و گاز گرفتن همدیگه منجر می شد و اگر موش آرام بوده که خوب به می تونیم بکگیم صلح و دوستی برقرار می شد و اون ۲۳ساعت و ۵۰دقیقه دیگه اینا رو همدیگه رو می دیدن و حالا ممکن بود اگر موش پرخاشگر ستیزه جو هست درسته نمی تونه گازت بگیره ولی اون یکی موشه همش در دلهره و اضطرابه و در واقع این دشمن خودشو این آینه دق خودشو از پشت این توری می بینه. این شد فاز چهار هفته استرس اجتماعی. بعد از اون دیگه فاز نهایی بود که این فاز نهایی رو الا ابد ادامه دادند تا زمانی که موش ها عمرشون تموم بشه و بمیرن. تو این فاز دیگه اون ۱۰ دقیقه رو حذف کردن. یعنی دیگه اون ۱۰ دقیقه که توری برداری اینا با هم گلاویز بشن نداشتن، فقط قفس بودن اونم یکی اونور دیواریکی اونور توری یکی این ور توری. همدیگه رو می دیدن،‌حرص میخوردن از دیدن همدیگه ولی خوب دیگه کتک کاری نمی کردن و سوالشون سر این بود که ببینن اون موشهایی که با موش پرآسیب،‌موش پر دردسر، اون ده دقیقه ها رو گذرونده بودن آیا عمرشون فرقی می کنه با اون موش هایی که با موش آرام بودن و در واقع بقیه عمرشون رو اون گونه طی کردند. خوب وقتی اومدن نگاه کردن دیدن یک سناریوی جالب اتفاق افتاد. اون موش آزمایشگاهی ما چند حالت براش بوده که این چند حالت رو در این اسلاید شما می بینید. یه حالت بود که خوب یک حالت بود که اینا اومدن شمردن با هم توی قفس بودن بشمرن ببینن تو اون ۱۰ دقیقه چه اتفاقی افتاد اینه که شما می بینید با آبی پررنگ نشون داده نه حمله کرد نه کتک زد و نه کتک خورد یا اصولا مقدار حمله کردن و حمله شدن کمتره پس این میشه گفت او جایی بوده که با صلح و دوستی بوده پس اون سوشی بود اون نژادی از موش بود که در واقع موش آرام بود این قاعده نداش ولی بیشتر متمایل به این اتفاق افتاد پس موش آزمایشگاهی ما ۴ سناریوعمده رو تجربه کردندیه حالت دیگش بود که اینا این آبی یه ذره تیره اینجا شما می بینید اونایی بودن که مقدار زیادی خشونت دریافت کردند ولی نتونستن خشونت نشون بدن. حالا موش مقابل خیلی قلدر بود، خیلی بزن بهادربود،‌این ازش ترسیده بود،‌نمی دونم چی شده بود ،‌این موش ها بسیار کتک خوردن،‌بسیار گاز گرفته شدن، ببینید agretion recive پرخاشگری رو دریافت کردن ولی در واقع خیلی پرخاشگری نکردن این برای افقی پرخاشگری انجام شده محور عمودی پرخاشگری های دریافت شده. یه دسته دیگه از موش هایی بودن که مقدار زیادی پرخاشگری انجام دادن این موشها، موشهای مهمان یا موش های مهمان ناخوانده مهاجم ولی خیلی پرخاشگری دریافت نکردنو بالاخره یک گروه چهارم داشتیم که اینا هم کتک خوردن هم کتک زدن. اینا اونایی هستن که مقدار زیادی پرخاشگری انجام دادن ،‌مقدار زیادی پرخاشگری دریافت کردند. پس شما ببینید C1, C2, C3, C4 ‌داریم و این الگوییم که شما اینجا می بینید این فراوانی یا توزیع اون پرخاشگریایی هست که براشون شده و در واقع اتفاق افتاده. این جدول،‌نمودارهایی که این طرف می بینید اونی که رنگ تیره تر هست، در واقع شما با حالت یه مقدار زرشکی تیره می بینید بنفش تیره می بینید، یک Agration recive ‌بوده اون پرخاشگریای دریافت شده بوده و این یکی پرخاشگریهای نشان داده شده هست و اینم شمارش رو نشون میده. پس شما اینجوری در نظر بگیرید یک دسته از موش ها بودن مثل C4‌هم زدن هو دریافت کردن ،‌یه عده از موش ها C3 بودن که پرخاشگری در واقع انجام دادن و مقدار کمی پرخاشگری دریافت کردن و دو گروه دیگه هم که توضیح دادم. حالا سوال سر اینه. عمر کدام یک از این ۴ دسته بیشتر خواهد بود،‌عمر کدام یک کمتر خواهد بود؟‌این نکته ای بود که این پژوهش گرا دنبال این بودن. ببینید اینجا اگر شما نگاه کنید قاعدتا این گروه C4 بایستی کمترین عمر رو داشته باشه چون اینا خیلی استرس کشیدن. هم زدن ،‌هم خوردن. ولی وقتی نگاه کردند با کمال تعجب دیدن به طرز معناداری فقط عمر گروه C2 هست که کوتاه شده. یعنی شما عمر گروه C2‌بهشون نگاه کنید با این آبیه نشون میده و این هم عمر به ماهه،‌نگاه کنید ده ماه،‌۲۰ ماه،‌۳۰ ماه،‌۴۰ ماه یعنی وقتی شما نگاه کنید نزدیک دو سه سال اینا رو دنبال می کردند و آزمایش طولانی بوده. ۴،‌۵ سال طول کشیده و در واقع موش ها می بینید زودتر مردن با مقایسه سه گروه دیگه. سه گروه دیگه با هم تفاوت نداشتن طول عمرشون اونی که طول عمرش کوتاه شده فقط گروه C2 بود. C2 کدوم بود اونی که مقدار زیادی خشونت دریافت کرده بود ولی خشونتی رو اعمال نکرده بود. اونی که خشونت اعمال کرده بود عمرش معمولی بود،‌ اونی نه خشونت اعمال کرده بود و نه دریافت کرده بود معمولی بود. در واقع اونی که هم خشونت زیاد دریافت کرده و هم خشونت زیاد اعمال کرده بود بازم معمولی بود. اونچه عمر رو کوتاه کرده بود دریافت خشونت بود. پس همینجا شما چند تا نکته جالب متوجه می شید. یکی اینکه زندگی پر استرس و پر مشغله اینا داشتن در واقع لزوما عمر شما رو کوتاه نمی کنه اون چیزی که عمر رو کوتاه می کنه حالا این در موش هاست ولی خواهم گفت با همین مکانیزم ها در مورد انسان ها هم درو اقع تسری داره و صادق هست. اونچه که عمر رو کوتاه می کنه طرف یک رولی داره که همش بهش حمله می شه ولی فرصت حمله نداره، اونی که فرصت حمله داره اون عمرش کوتاه نمیشه و باز شما در اینجا نمودار دیگه ای رو میبینید ،‌می بینید اون سه تا از نظر عوامل خطر در یک حد بودن،‌اونی فقط عوامل خطر بیشتری تجربه می کرده گروه C2‌بوده حالا اینجا پیشاپیش من یک هشدار بدم و از شما خواهش کنم که این رو حمل بر یک توصیه اخلاقی نکنید که اگر شما رو کتک زدن و شما هم حمله کن. چون شما دیدین مثلا تو خیابونی که فحش میده اون یکیم پیاده میشه فحش میده، اونی که گلاویز میشه،نمی دونم تصادف میشه پیاده میشه میخواد بزنه اون یکیک پیاده میشه می زنه ولی پشت این قضیه شما یک منطق بیولوژیکی هست که اگر بخوری و جواب ندی این خیلی سطح مشکلات پزشکت رو معیوب می کنه و به کوتاهی عمرت منجر میشه بازم میگم این اصلا تعبیر خشونت نیست ما باید به سمت C1 حرکت کنیم که پرخاشگری کم بشه و اصولا چه اونی که دریافت می کنه چه اونی که دریافت می کنه ولی خواست م یگم به صرف پرخاشگر بودن این قضیه باعث کوتاهی عمر نمی شه و باز دراینجا منحنی،‌نمودار دیگری جدول دیگه داده مورد F که گروه های C1,C2, C3, C4 تو هر کدوم ازاین گروه های 50 – 60 موش وجود داشتن. یعنی اومدن ۳۰۰ تا موش رو چند سال دنبال کردند. ببینید در واقع اون طول عمر موش هاست بر اساس زمانی که اون تعداد زنده هستند و در واقع وقتی که اینجا نگاه می کنید ده درصد موش ها فقط زنده هستند،‌میانگین سنی اون موش هایی که در اون ۹۰ درصدی که ،‌۹۰ درصد فوت شدن و ۱۰ درصد زنده موندن میانگین سنشون تو او سه گروه فرقی نداره. ۳۱ ماه،‌۳۲ ماه اون گروهی که عمرشون کوتاه شده ۲۸ ماه یعنی تقریبا ۴ ماه عمرش کوتاه شده یه چیزی حدود ۱۰ درصد طول عمر طرف کاهش پیدا کرده یا میزان زنده موندن این موش ها در ۵۰ درصد اون سنیه که دارند رو شما نگاه کنی وقتی نیمی شون مردن تقریبا نیمی شون تو 6 ماهگی مردن در صورتی که اون گرون ۲۳ ماه بوده عمر کوتاه تری کردند. حتی اومدن گفتن پس داستان اینجوری نگاه کنیم دوستان عزیز، نگیم پرخاشگریم یا عدم پرخاشگری،‌بگین مسلط بودن یا Submit بودن اونی که در شرایط مسلطه بیشتر عمر میک نه. اینجا نگاه کنید این نمودار رو اومدن به این صورت نشون دادند موش ها این دفعن دو دسته طبقه بندی کردن. اون موش هایی زورش رسیده ، چربیده و قلدری کرده اون موشی که بهش قلدری شده. وقتی شما نگاه می کنید اون موشی که در واقع بهش قلدری شده ، این موش قرمز هست که با sub نشون داده شده این در واقع نوعی subordinet‌ هست سلطه پذیر هست. موش سلطه پذیر نگاه کنید تعداد اونایی که خورده خیلی بیشتر از اونایی بوده که زده در صورتی که موش سلطه جو تعداد اونایی که زده خیلی بیشتراز اونایی بوده که خورده. باز اومدن عمر اینا رو نگاه کردن ببینید تفاوت معنی داری داشته و اون هایی که سلطه جو بودن بیشتر عمر کردند و اون هایی که تحت سلطه بودن subordinet‌بودن عمر کوتاه تری داشتن. به عبارت دیگر اونی که در بالای هرم قرار داره و زور میگه به پایینی، اون خودبه خود بیشتر عمر می کنه. خوی یک مسئله جالبه، چون از دیرباز در جوامع انسانیم اینطوریه اونایی که بر هرم قدرت هر چی میرن بالاتر بیشتر عمر می کنند منتهی همیشه تصور بر این بود که خوب هر چی شما در نوک قله هرمؤ نوک قدرت بیشتر باشید، لابد امکانات بیشتری دارید. نمی دونم از پزشکای بهتری استفاده می کنید ، بیمارستان بهتری میری،‌داروی بهتر می میگیری، غذای بهتری میگیری،‌بیشتر عمر می کنی . اینو می دونستن ولی این داره نشون میده که نه اصلا این نیست. همش این نیست،‌بخشیشون هست ولی امکانات خیلی بهتری داری، برای یک مرتب چکاپ میشی، مرتب ویزیت دکتر میشی، تا یک بیماری پیدا کردی دارو درمان میشی. فقط اون نیست ولی اصولا هر چی شما در قله قدرت برید بالاتر ،‌ صرفا عمرت طولانی تر میشه و هر چقدر پایین تر باشی ‌،از عمرت کاسته میشه. این رو چندی پیش در مورد شامپانزده ها هم متوجه شده بودن که اون شامپانزده ها هر چی تو هرم قدرت اون دستشون بالاترند بیشتر عمر می کنند. اونایی که میوفتن پایین از عمرشون کاسته میشه. اونا رو نمیشه به این تعمیم داد که امکانات پزشکی و اینای بالای هرم بهتره،‌البته اونا به این تعمیم می دادن که غذاهای بهتری گیرش میاد اونی که اون بالا هست از میوه های تازه تر، اون موز تازه تر، اون ناگیل تازه تر رو میخوره اون پایینیا مجبورن غذای مونده تر بخورن. پس می بینید این مثالا تو مطالعه حتی بررسی که کردند انواع رژیم های غذایی به این موش ها داده خیلی اون نبوده،‌ آنچه که بوده به نظر میاد یک پدیده التهابی است که راجع به اون صحبت خواهم کرد. خوب اینجا باز اومده چند تا شاخص دیگر رو در موش ها در اون فاز استرس،‌اون چهار هفته بررسی کرده. Dum‌به معنی duminent و sub‌به معنی subordinet‌ پس اون موش سلطه جو، موش سلطه پذیر. نگاه کنید حتی قند موش سلطه پذیر در مقابل موش سلطه پذیر بالاتر بوده قند اون 140 بوده و ظاهرا قند طبیعی در موش ها 140 هست و توی انسان 90-80 میگن تو انا یه ذره بالاتره و اون موشی که تحت سلطه بوده قند بالاتری داشته . این 140 بوده اون به طور متوسط 160 بوده یعنی به نوعی حالت دیابت مقاوم داره پیدا می کنه یا اینکه نوع دو پیدا می کنه مقاومت به انسولین پیدا می کنه. یه مقداری حتی چربیم که گرفته بیشتر شده و با وجود اینکه کمتر غذا می خورده. دقت کنید ببینید تو این قسمت E موش subordinet‌ کمتر از اون موش duminent غذا می خورده ولی افزای وزن بیشتری داشته و در واقع کارآمدی میشه گفت غذا براش بیشتر بوده. ب ازای هر گرمی که می خورده کالری بیشتری داشته. یک اسلاید، یک فایل من براتون درست کرده تو اینستاگرام وقتی با استرس غذا می خوری،‌این آزمون داره تأیید می کنه. وقتی شما با استرس غذا می خوری قندت بیشتر میشه،‌چربیت بیشتر میشه، در این حال مقدار بیشتری از اون غذا رو جذب می کنی و کالری بیشتری به دست میاری. این مثل اینکه وقتی شما در پایین هرم قدرت باشی این دفاع بدن هست. منتهی قند بالاتر بافت چربی بالاتر، می تونه طبیعتا به کوتاهی عمر شما منجربشه. این داستان رو به این بسنده نکردن. اومدن ادامه دادن. این هم یک یافته جالب دیگری باز قبل از اینکه قسمت بعدی رو بگم ببینید اون موشی duminent هست مقدار کورتیزول که در واقع هورمون التهاب هست وقتی شما استرس پیدا میشه،‌وقتی بهت فشار وارد میشه امکان داره نگرانی کورتیزولت میره بالا و عوارض خاصی داره مثل افزایش قندخون،‌افزایش فشار خون و افزایش وزن برای شما داشته باشه،‌پوکی استخوان آسیب هایی از این دست و به همین دلیل شما می بینید در موشی که دچار حالت سلطه پذیری هست ، کورتیزول مغز اون بیشتره یعنی نشون میده که این موش در یک شرایط خیلی پراسترسه. خوب دانشمندان به این بسنده نکردن ولی موش هایی که در واقع می مردند و به سنی می رسیدند رو اومدن در واقع اینا رو تشریح هم کردند ببینند چه اختلالتی تو بدنشون هست. یه وقت بهتون بگم موازی همین پژوهش یه پژوهش مشابه دیگه انجام دادن در اون پژوهش صبر نکردند تا موش ها به مرگ طبیعی یا عمرشون تموم بشه. اینکه مثلا بعد از ۱7 ماه این ها رو کشتن و اومدن تشریح کردن اومدن ببینن تو بدنشون چه خبره چه اون موشی که تحت فشار بوده چه اون موشی که تحت آرامش بوده یعنی C1 با C2با C3 با C4 مقایسه کردند. این چیزی که شما می بینید این گزارش اتوپسوسی یا گزارش تشریح بافت های مختلفه ،‌کلیه،‌کبد ،‌ریه ، نمی دونم پانکراس،‌پوست،‌طحال و قسمت های مختلف موش رو می بینید و این خط هایی که در اینجا می بینید تومورهای یا حالت های ناسالمی است که در بافت او دیده میشه. خوب موشی که تسلیم هست ببینید این نیم رخ تومورهاش یا بافت هاش رو نشون میده تومورها در بافت هاش نشون میده و این موش سلطه جو میبینید این ها هم نیم رخش رو نشون میده اون چه که جالبه در هر دو این ها ما حالت های سرطانی، نئوپلاسمیک و تومورال می بینیم منتهی نکته جالب اگر شما نگاه کنید زمان هست. ببینید در موش تحت سلطه تقریبا زودهنگام تر شروع شده اون موشی سلطه جو بوده و سر قدرت بوده،‌در نوک هرم قدرت قرار داشته به بقیه زور می گفته اونم سرطان گرفته ولی با تأخیر بوده. ببینید تقریبا منحنی نگاه کنید یک ۵-۶ ماهی دیررس تر شروع شده و این نشون میده که باز موقعیت اجتماعی شما اینکه بخوری یا بزنی یا بخوری و بزنی هر دوی اینها در واقع می تونه حتی تو بروز حالت های تومورال تو بدن این ها باشه اما علت اصلی مرگ رو اینا بیشتر دیدن مسائل قلبی- عروقی است. این در واقع مقطع شریان های مدهاییس ت که تحت سلطه بودن. شما می بینید جدار شریان ها دچار التهابه و شامل هجوم یا حمله سلول های التهابی،‌سلول های بافت ایمنی، به جدار او هست و این آسیب زده یه جایی عروق زخم شده این همون پدیده ای هست که درسکته مغزی، سکته های قلبی و بیماری های قلبی عروقی می بینیم. یعنی Andoperiomجدار عروق خیلی آسیب دیده و نکته جالبی که این درآورده اینه در موش هایی که در نوک قدرت بودند در هیچ کدام از آنها این ضایعات دیده نشد. یعنی میشه گفت به مرگ طبیعی مردن و به اندازه طبیعی عمر کردن ولی اون موشی خورده بود تو یه ماه و همیشه تحت ترس و وحشت بود وای این قلدره دوباره منو میاد اذیت می کنه در اون ها تا ۵۰ درصد موارد این ضایعات رو دیده بودند یعنی در واقع جدار عروق اینها آسیب دیده بود و در رنگ آمیزیایی که در جدار اون صورت گرفته بود واضحا التهاب و آسیب نشون داده شد. پستا اینجای کار ما متوجه شدیم که فقط پرخاشگری نیست که اصولا عمر شما رو کوتاه می کنه یا باعث بیماری های بدنی در شما میشه،‌ اینی که زورت نمی رسه اس،‌اینی که احساس می کنی بهت داره ظلم میشه اینکه یکی بهت مسلطه و اونی که بهت مسلطه هیچ ضایعاتی دیده نمی شه جالبه به این اشاره که می کنه در موش های دومینن در هیچ کدومشون ما ضایعات جدار عروق ندیدیم،‌یعنی نشون میده قلبشون سالم بوده پس اینکه شما در هر چی در چلکان قدرت بالاتر ،‌قلبم کمک می کنه و این یکی از یافته های جالب دیگه هست. البته اینم بهتون بگم سال های قبل از این پژوهش متوجه شده بودن که توی گروه شامپانزده ها، اون شامپانزده هایی که سردسته هستند،‌قلبای سالمی دارند و وقتی از سردستگی میوفتند و مقامشون میاد پایین،‌ خیلی سریع جدار عروقشون شروع می کنه تنگ شدن،‌شروع میکنه اون شریان التهابی پیدا کردن و دچار اون حالتایی میشه که ما تحت عنوان سکته مغزی و قلبی می دونیم . سکته می کنند و می میرند. پس این داستانی که میگن یارو از قدرت افتاد از بالا افتاد نمی دونم دق کرد مرد تا حد زیادی مکانیزم هاش داره مشخص میشه. اصولا بالای هرم بودن یک نقش ایمنی برای شما داره. باعث طولانی بودن میشه بازم دارم میگم من خواهش می کنم که شما برداشت اخلاقی یا توصیه اخلاقی نکنید. نه دارم میگم برید کتک بزنید یکیو نه اینکه سعی کنید به هر قیمتی شده به بقیه زور بگید و برای اینکه قلبت سالم بمونه دارم توضیح میدم بهترین حالت ش اینه تفاوت هرم کم بشه و در واقع ما شاهد این باشیم که افراد همه قلبشون سالم بشه اینم بهتون جالبه بگم. در کشورهایی که نابرابری طبقاتی زیاده،‌بیماری های قلبی- عروقی و انواع بیماری ها بیشتره و طول عمر مردم در دهه های پایین در مقایسه با دهک های بالا خیلی تفاوت بیشتری داره و کمتره . به عبارت دیگه بخوام بگم اگر شما بخوای بگی همه آحاد ملت خوب عمر بکنن و عمر طولانی بکنن هیچ راهی نداری جزء حذف نابرابری های شدید و اون هرم اجتماعی معیوب. پس اینم جالبه یعنی هر کاریم بکنی بیمه بزاری،‌دارو بیاری،‌فشار خون بیاری،‌کلنیک دیابت بزاری بازم نمیشه تو ذات این حالت سلطه پذیری و سلطه جویی التهاب وجود داره و اون التهاب باعث کوتاهی عمر میشه. ما موجودات اجتماعی هستیم و جایی که تو هرک وایستادیم بسیار به سلامت روان کمک می کنه. حالا این هرم توی محل کوچیک کار باشه، یک نفر هست در محل کار به همه داره زور میگه و یک عده دیگه متاسفانه مجبورن هر چی اون میگه بپذیرند و صداشونم در نیاد. خوب پس این داستان رو داریم پزشکیشو پیدا می کنیم. حالا گفتم مقالات جالبی در این مورد وجود داره خوب تو انسان چجوریه و اصولا علم به کجا رفته؟ یک مقاله خیلی جالب میخام خدمتون معرفی کنم،‌ یک مقدار باید افراد تو حوزه پزشکی باشن،‌یه مقدار متنش پزشکیه ولی من سعی می کنم به صورت ساده برای غیزپزشکا معرفی کنم. دسامبر 2019 هست یک مقاله مروری دیدگاهی است در مجله Natural methesentur‌ چاپ شده ، مجله مجازی خیلی معتبر و یک جمع بندی کرده که این داستانی که پس ما می گیم فشار اجتماعی و نابرابری و اینا باعث کوتاهی عمر میشه این مکانیزمش چیه؟ Chronic inflammation as the etiology of disease throughout life اشارش هست به التهاب مزمن به عنوان سبب شناسی بیماری در طی عمر یا در تمام عمر. ابتدای مقاله با این شروع میشه نکته ای جالب است دوستان این رو اگر بشنوید به درد زندگی شخصیتون می خوره. یکی از مهمترین کشفیات دو دهه گذشته در پزشکی این بوده که سیستم ایمنی و فرایندهای التهابی تنها در چند بیماری خاص دخیلی نیستند ما قبلا فکر میکردیم التهاب ،‌میگن بافتش ملتهب شده،‌قرمز شده، نمی دونم عفونت داره، این چند تا بیماری ویروسی،‌بیماری عفونیه، بیماریهای روماتیسمی و خود ایمنی است. ولی امروزه این فهمیدن بلکه مجموعه متنوعی از مشکلات بدنی و روانی رو در بر می گیرند که عامل عمده بیماری و مرگ و میر جهانی است. پس ما با یک مفهومی داریم آشنا می شیم به نام استرس روانی- اجتماعی تمام عمر یا با مفهومی داریم آشنا می شیم به نام التهاب مزمن. خوب پس ببینیم التهاب مزمن چی هست؟ system chronic inflammation التهاب مزمن فراگیر . خب پس دارند یک جوری کشف می کنن که اولا ما قبلا فکر می کردیم التهاب مال چند تا بیماریه ،‌بیماریهای تب دار و عفونی و اینا ولی الان دارند میگن التهاب تو خیلی از بیماری ها هست و مکانیزم شکل گیری التهاب خیلی پیچیده تر از اونیه که ما فکر می کنیم و بعد مقالات خوبی اشاره کردیم تو دو دهه اخیر ،‌تو بیست سال اخیر حالا ما قبل از اینکه بریم جلوتر ما دو نو ع التهاب داریم البته مرز این دو تا اونقدر واضح نیست ولی میشه برای سادگی گفت التهاب داریم . التهاب حاد که شما آنفولانزا میگید،‌شما اظهال میکروبی میگید،‌شما از یک جایی میوفتی یا آب جوش می ریزه رو بدنتون قسمتی از پوستتون می سوزه،‌ در این التهاب شما دچار تب، ‌خستگی ، بی حالی ، بی حوصلگی،‌افسردگی، گوشه گیری، بی اشتهایی، بدخوابی و ضعف می شی. شما همتون اینو تجربه کردین وقتی آنفولانزا می گیرید، وقتی تب دارید ،‌خسته اید، بی حوصله اید،‌حوصله حرف زدن ندارید،‌حتی غمگینید ممکنه گریه بکنید،‌اشتها ندارید خوابتون عجیب غریبه یا اصلا نمی تونید بخوابید یا ده دفعه از خواب می پرید یا تمام روز رو خواب هستید منتهی التهاب حاد این ویژگیو داره کوتاه مدته، خیلی سریع خوب میشه و کامل خوب میشه. ومعمولا عارضه به جا نمی زاره چون ما بعد از اینی که اظهالتون خوب شد تو اون دو سه روز اصلا نمی تونستم تلفن جواب بدم یک گوشه افتاده بودن،‌حال خیلی بد داشتم،‌اصلا حوصله هیچیو نداشتم، نمی دونم کلی از وسایلم خراب شده ، نمی دونم فراموش کردم غذا برسم،‌نمی دونم گاز سر رفته، یه جورایی بی حوصلگی به دنبال میاره ولی بعدش سریع قبراق می شی و به زندگی قبلی برمی گرده بعد از یک هفته ده روز. معمولا هم ناشی از عوامل میکروبی و آسیب زا است این رو از زمان مچنی کف از قرن نوزدهم اینو به خوبی توضیح داده بودند فرایندشو ، مکانیزمشو فهمیده بودن و به تدریجم بیشتر شد. منتهی اون چیزی که مقاله بهش اشاره می کنه تو بیست سال اخیر دارن بهش فکر می کنن التهات مزمنه. چیزی بهشن میگن system chronic inflammation التهاب مزمن فراگیر. این التهاب درازمدته ، تجمعیه به تدریج تو بدن شما بیشتر میشه و علائمش خفیف تره. یعنی همون علائم رو داره ولی خیلی خفیف تر. خوب حالا این التهاب مزمن چی هست؟ و چه جاهایی رو درگیر می کنه؟ این ترشح عناصر متنوع التهابی همراه یعنی یک سری عناصری توی خون شما ترشح می شن از بافتای مختلف حالا لیست این عناصر مرتب و مرتب بیشتر میشه البته فراموش نکنید این عناصر در التهاب حاد هم وجود داره ولی دیدن عه تو التهاب مزمن اینا دچارش شدن مثل اینترلوکین 6، مثل اینترلوکین 1بتا مثل آلف تی ان اف اینا بهش می گن سیتوکاین های التهابی. از بافتهای مختلف به خصوص بافت ایمنی شما ترشح میشه. یک مقاومت انسولین شکل میگیره. قند شما میره بالا، در واقع همیشه قند پایه تون افزایش می یابه انسولینی که توی آدم عادی سریع قند رو میاره پایین اون اتفاق میوفته. التهاب به جدار عروق میکشه. التهاب به سلول های مغزی می کشه و ترشحات هورمونی شما دستخوش تغییر میشه. این تغییرات مزمنه و سال به سال بدتر میشه ولی اینجوریم نیست که فورا بشه. پس این نوع التهاب یک نوع التهابیه که چندی پیش جدیش نمی گرفتیمش شما به آزمایشگاه معمولی وقتی شما آزمایش خون می دید تو cbc شما تو قند شما خیلی منعکس نمی شه این رو با آزمایشگاه های متعارف نمی شه سنجید با روش های پزشکی پیچیده تر قابل سنجشه و این التهاب مزمن system chronic inflammation باعث انواع آسیب های عجیب غریب میشه. مثلا شما رو به سمت دیابت نوع دو می کشونه. کبد چرب به میده. بیماری قلبی عروقی میده. یادتون هست گفتم جدار عروق خراب میشه. بسیاری از تومورها رو دامن میزنه چون سیستم ایمنیتون خرابه. بله افسردگی می ده. یادتون هست تو التهاب حاد مشکل داشتیم خستگی،‌بی حوصلگی، بی انگیزگی، بدخوابی،‌بی اشتهایی یکی گفت اینا همش علائم افسردگیه گفت آره ولی خوب اینا دو سه روز طول میکشه خوب خوب بشه بعد یک عده گفتن نکنه این التهاب مزمن اگه به مغز شما اینجروی بشی. برای همین یه عده گفتن آره بیماری روان پزشکی یک جنبه التهابی هم داره. حالا خواهیم دید. یعنی شما اگر حس می کنی همش افسرده ای ، همش بی انگیزه ای، همش خسته ای همش حوصله نداری این فقط مال باورهای غلطت نیست ممکنه بدنت هم تو التهاب مزمن قرار بگیره ،‌SCI رو تجربه بکنی . بیماری های خود ایمنی ،‌بیماری های تحلیل رونده مغز مغز آلزایمر یا پارکینسون،‌پوکی استخوان،‌تحلیل بافت عضلانی و بالاخره به هم خوردن سیستم ایمنی. یک مورد اینجا ننوشته ولی من توی کارگاه ها بهش اشاره کردم SCI‌می تونه اختلالات کارکرد جنسی بده این رو از دیرباز می دونستن که التهاب مزمن هر جایی که التهاب مزمن داشته باشی ،‌بی انگیزگی جنسی، ناتوان جنسی و اون حالت عدم لذت بردن جنسی پیدا میشه و باز اگر تو اون داستان موش ها برگردیم می تونیم یه چیز جالب برسیم. دیدن وقتی شما از هرم قدرت میره بالا مثل اینکه سلامت جنسی و توانایی کارکرد جنسی خیلی متنه تر میشه یعنی از خیلی دیرباز ضمن اینکه جسنجر گفته بود هیچ چیزی به اندازه قدرت Approdisite نیست یعنی بالابرنده میل جنسی نیست و باز دیده بودن توی این رده های حیوانی،‌اونایی که زندگی اجتماعی دارند اونی که قدرتش بالاتره همچین دلش جوون تر می مونه و به این راحتی دچار ناتوانی های جنسی و اختلالات کارکردی نمیشه. پس ببینید که این هرم اجتماعی خیلی مهمه. حالا پس ما داریم یک کشفیات جالب علم تو این ۲۰ سال رسیده. التهاب مزمن شکل می گیره، التهاب مزمن با روش های معمول آزمایشگاهی،‌قابل سنجش نیست روش های پژوهشی می خواد ولی این مجموعه عظیمی از بیماری ها رو دامن میزنه و من به عنوان روانپزشک چرا به این قسمت علاقه مندم چون میگن خیلی از بیماری های روانپزشکی حتی اگر صد در صد ناشی از التهاب مزمن نباشه، به شدت توسط التهاب مزمن دچار تشدید میشه و این فقط افسردگی نیست اختلال دو قطبی،‌اختلالات اضطرابی،‌پرخاشگری ها،‌حالت های تکانه ای ،‌اعتیاد و حتی استکیزوفرنی هست. یعنی بله استکیزو فرنی توش توش التهاب مزمن به تشدید علائم منجر میشه. اون حالت بی تفاوتی، بی انیگزگی،‌گوشه گیری، همیشه لختی، خستگی، سستی، گرفتگی شما در بسیاری از بیماری های روانپزشکی می بینید می تونه بخشیش به دلیل التهاب مزمن باشه. اما ادامه بدیم. خوب التهاب مزمن چجوری ایجاد میشه. اینجا اون بخشی است که به درد شما می خوره چون اگر شما اون ها رو کنترل بکنید، جلوی این فرایند رو می گیره و وقتی جلوی این فرایند رو گرفتید جلوی انبوهی از بیماری ها رو می گیره. اینم بهتون بگم که باز یه اتفاق دیگه ای که افتاد خیلیا می گن تو پزشکی بیان یک التهاب مزمن به عنوان یک عامل عمومی عنوان کنیم که همه این مشکلات رو ایجاد می کنه ولی این رو به عنوان تشخیص به شما نمی گن ولی میگن یک حالت، یک State و این State می تونه زمینه ساز مشکلات دیگه باشه. سکته مغزی، سکته قلبی، سرطان ها ،‌افسردگی و همین. حالا چه چیزایی التهاب مزمن رو دامن می زنه؟ اینجا دیگه علم ما خوب رشد کرده تو این سالها. خوب تو نگاه اول شما ممکنه بگید عفونت ها. بله!‌عفونت ها هستن ولی یادتون باشه بسیاری از عفونت ها ، گفتیم خودشون زود اصلاح می شن. تعداد کمی از ویروس ها هستن که می تونن عفونت مزمنی ایجاد کنند که بعدا التهاب مزمن ایجاد بکنن. منتهی استدلال بر سر اینه میگن عفونت ها چند میلیون سال با بشر و اجداد بشر مونده برای همین بشر تونسته با اونها کنار بیاد. آنچه که التهاب مزمن رو ایجاد کرده، احتمالا باید چیزی باشه که جدیدا اومده تو زندگی ما، نه مال همین اواخر باشه، مال همین چند هزار سال، و حتی چند صد سال پیش باشه چون این رو هم بهتون بگم چون شاخص های التهاب مزمن گفتم یک جا شما اینجادیدی خیلی از اینها رفتن دیدین توی قبایل اولیه ،‌توی اون قبایل اولیه که خیلی زندگی ابتدایی دارند خودشون ندارند. ممکنه شما بگید اونا عمر کم می کنند درسته خیلی عمری کمی دارند به دلیل دیگه از بین میرن، مار میزندشون، با حیوانات وحشی درگیر میشن، افونت های شدید میگیرن وبا میاد، حسبه میاد، خیلیاشون به دلایل مثلا سر زایمان ممکنه خونریزی ها هست، اون یه جاش از بلندی بیوفته، اورژانس پزشکی دارند،‌عمر کوتاه دارند ولی اونهایی که زیاد عمر می کند وقتی اومدن دیدن دیدن شاخص های التهاب مزمن توشون نیست برای همین داره پزشکی میگه احتمالا یه چیزی تو زندگی مدرنه که داره التهاب مزمن ایجاد می کنه. خوب بیاین ببینین اگر عفونت ها نیست یا سهم اندکی داره چیا هست؟ اولین متهم، کم حرکتی و کم تحرکی است. مقدار تحرک بشر از زمانی که داره عصر مدرنیزه داره وارد میشه به سرعت دراه کم میشه. باز من چند فایل داشتم توی اینستاگرام یادتون باشه کم تحرکی عمر را کوتاه می کند این یافته های خیلی جالبی است که مثلا در این مقاله Ntural reviewe of kardialogy دسامبر 2018 بحث شده. و صحبتش اینه که فکر نکنید فقط وزنتون رو کم می کنه؟ نه ماهیچه خودش یک تنظیم کننده یا ابرتنظیم کننده التهاب در بدن هست. این چیزیه که باز تو سالهای اخیر رسیدن. Exercise benefit …برای اصلاح عوامل خطر کلاسیک یعنی چگونه؟ چیز جالبی که متوجه شدن اون سیتوکاین های التهابی یادتونه اون ترکیبات مختلفی که ترشح می شد. دیدن وقتی عضلات در روز منقبض میشن، یا انقباض شدید دارن،‌این ها ترشحات خیلی تنظیم کننده ای دارند که بیشتر اونها رو تحت عنوان miucain می گن . این میوکانت ها ترشح می شن به داخل خون می ریزن، و بسیاری از التهاب های بدن شما رو کم می کنن. یا ممکنه شما نه دیگه خیلی حرفه یعنی شما میگی من هالتر بزنم حالم خوب میشه؟ بله نشون داده تو خلیا حالشون خوب میشه ، حالا تنها راهش نیست و اون تضمینیم نیست ولی خیلی کمک می کنه. دیدن وقتی عضله منقبض می شه یک انبوهی از ترکیبات مختلف از عضله ترشح می شه و به بخش های مختلف بدن به حدار عروق، به مغز‌،به بافت های دیگه میره و التهاب مزمن رو دو اون کم می کنه به همین دلیل هست که خلیا اشاره کردن این بی تحرکی که ما امروز گریبان جوامع رو گرفته می گن به طور متوسط ۳۰ درصد جمعیت جهان بی تحرک حساب می شن و در کشورهای مرفه اونایی که همشون ، همه کارشون اتوماتیکه،‌همه چی پله برقی،‌ آسانسور و ماشین و نمی دونم با ماشین میره تو رستوران و اینا، اینها به پنجاه درصد رسید و اون کتاب Excersise ‌من امیدوارم سرفرصت براتون معرفی کنم که نشون تو قواعد اولیه اون مقدار تحرک پایه، بسیار به سلامت کمک می کنه. سازمان های جهانی وقتی اومدن بررسی کردند یه رقم خیلی منصفانه و معتدل درآوردن. گفتن 150 دقیقه فشار متوسط به عضلات در هفته دقت بفرمایید 150 دقیقه و همون فشار متوسط اگر نباشه اون 150 دقیقه نباشه که گفتم 50درصد آمریکایی، در ۳۰ درصد جمعیت جهانی نیست ترشح میوکانت ها دچار اشکال میشه و بافت عضله اون کار هورمونی خودش رئ انجام نمیده. بله شما فکر می کردید ممکنه فکر کنید بافت عضله برای انقباض و راه رفتنه، نخیر عضله کلی از تنظیم کننده در واقع متابولیسم و هورمون ها و التهاب بدن هست و به همین دلیل همون 150 دقیقه وقتی نیست شما انبار SCI اون systematice chronic inflammation و این شاید این رهگشا باشه از افرادی که افسردگی دارند یا حتی می بینید تو خانم ها بسیاری از افسردگی حالت های نقروض بیشتر هست با بدنسازی و افزایش بانک عضله،‌افزایش حجم عضله خیلی از اون علایم برطرف میشه. یعنی چه بسا این اصلا هیچ ربطی به ویژگی های زنانه یا هورمون زنانه نداشته بلکه صرفا مال این بوده که خوب عضله سنگین کار نمی کنن و اگر شما الان مد شده حتی بعضیاشون باشگاه بدنسازی می رن،‌TRX ، crosspid و همون ها به عضله آوردن و انقباض شدید عضله منجر میشه و التهاب عمومی رو کاهش میده. پس این می تونه یک تفسیرگر مسئله باشه. دیگه چه چیزو داریم؟ مسئله بعدی چاقی است چیزیه که تو قرن اخیر به سرعت در حال افزایشه. این چجوری اثر میک نه؟ خوب افراد وقتی چاق می شن به خصوص اونایی که از شکم چاق می شن،‌اصطلاحلا بهش می میگن VAT بافت چربی احشایی این بافتی که تو شکم هست، چه جدار شکم،‌چه زیر پوست شکم و چه اطراف شکم به این میگن VAT ، visceral adipose tissueدیدن این از اون بافتای سمیه کلی از اون عناصر التهابی رو این ترشح می کنه سلولها در اونجا دچار التهاب میشن و اون سیتوکاین های مشکل ساز رو وارد خون می کنن و دچار SCI میشن. یعنی جه بسا الان خیلیا دارن میگن افسردگی بخشیش به دلیل التهاب بافت چربی است و وقتی افراد مثال 5 کیلو وزن کم می کنن افسردگیشونم خوب میشه قبلا اینو به این نسبت می دادن وقتی وزن کم می کنی رو فرم میای .‌خوش فرم میشی،‌مردم ازت تعریف می کنن لباسا به تنت قشنگ تر میاد،‌نمی دونم مهمونی راحت تر میری، دیگه خجالت نمی کشی از شکمت اینا ولی دیدن که خوب بخشیش از اون درسته ولی همشون نیست. بافت Adipose بافت سفید یعنی اونی که زیر شکمه نه اونی که در دست و پا است ،‌اونی که در شکم قرار داره یک میشه گفت عنصر سمی است، وقتی شما اون رو شما کم می کنی حتی جلوی آلزایمر رو هم ممکنه در شما تا حدی بگیره. خب پس عنصر بعدی مسئله adipose tissue است گفتم دنبال متهمینی می گردند که توی قرن اخیر باشه این یکی از اون متهمین تمام عیاره چون الان تقریبا دو سوم مردم در کشورهای مرفه اضافه وزن دارند و یک سوم چاق هستند. باز عنصر جالب دیگه ای که مطرح شده اینه، Dicbayodis اون باکتریهایی که در دستگاه گوارش ما وجود دارند. میگن در یک حالت سالم ما انواعی از باکتری ها در دستگاه گوارشمون داریم این باکتری ها به رژیم غذایی،‌به تحرک ما،‌به استرس های محیطی ما ربط داره. یعنی شما ممکنه یه چی به چی ربط داره. مثلا شما وقتی در هرم و قدرت میوفتین پایین باکتری دستگاه گوارش هم عوض میشه یعنی خیلی عجیبه یعنی حتی وقتی در هرم میری بالا اون ترکیب مدفوع افرادم عوض میشه، یعنی ببنید چقد چیز عجیبیه و و قتی شما یک ترکیب سالم داری، جدار عروق، جدار سلولهای دستگاه گوارش اتصال خوبی دارند التهاب توشون پایینه و تنوعی از باکتری. ولی وقتی شما دچار استرس ها میشی، روابط اجتماعیت آسیب می بینه، احساس می کنی مظلوم شدی ،‌بدهکار شدی،‌فشار بهت پیدا می شه جدار دستگاه گوارشت دچار التهاب میشه، بسیاری از چسبندگی های مناسب سلول ها به هم کم میشه، باکتری ها نمودشون عوض میشه و بعضی از اینها به جدار رسوخ می کنن،‌اونقدی نیست شما اسهال بشی،‌اونقدی نیست شما تهوع بشی ولی باعث یک حالت خفیف مسمومیت میشم و این ترشحاتی که وارد خون میشه نشون داده میشه حالت افسردگی،‌بی حوصلگی و بی انگیزگی میشه و تعداد زیادی از مطالعات وجود داره نشون میده افرادی که از حالاتناخوشایند روانی رنج می برند دستگاه گوارششون به نوعی معیوبه. یعنی ببین چی به چی داره ربط پیدا می کنه. عامل اینکه خیلی از ماها رو ممکنه زمین بزنه و در کنار اون چند تای دیگه باشه،‌رژیم غذایی است. باز وارد اون بحث نمی شم می خوام یک کتاب خوب براتون معرفی کنم. البته این کتاب رو من جداگانه معرفی خواهم کرد و سعی می کنم خلاصه ای ازش خدمتتون بگم. کتابی که مایکل ماسک نوشته، مایکل ماسک برنده جایزه پلیسر هست به نام Salt, suger and fatنمک شکر و چربی و در واقع صحبتش بر سر اینه یک مرور بسیار جالبی کرده. اینقد کتاب خواندی و جذابه راجع کارکرد شرکت های تولیدکننده خوراک و اغذیه. حالا از این زنجیزه مثل مک دونالد بگیرین تا اینهاییکه کنفلنس و سریال بچه ها ردرست می کنن، نوشابه درست می کنن،‌ کوکاکولا، پپسی کولا خلاصه این کتاب اینه که این ها با ترفندهایی بسیار ماهرانه بازاری میان و به کارگیری بخش زیادی از زیست شناش، شیمی دان، متخصصین روانشناسی و بازاریابی دارند روز به روز غذاهایی می خورونند که چربی، نمک و شکر بالاتری داره و رژیم غذایی ما رو در صد سال اخیر دستخوش تغییراتی کردند که شما ممکنه باور نکنی. آمارهاش واقعا تکان دهندس. مثلا جمعیت آمریکا که حالا کشور ما هم کم کم میشه شبیه اون میشن از یک نظر مثلا در سال اشاره کرده 46 گالن فقط نوشابه می خورن. 46 گالن! یعنی شما در نظر بگیرین هر گالن 4 لیتره یعنی حدود ۲۰۰ لیتر نوشابه می خورن روزی 75 درصد. فقط شکر فرآوری شده خالص از این طریق وارد بدن افراد میشه و مجموعه این رژیم به هم ریخته، اثر التهابی داره، sci ‌ایجاد می کنه و اون SCI باعث حالت های مختلف قلبی – عروقی و روانی میشه. باز کتاب جالب تری داره، این 2021 چاپ شده. این کتاب هم توصیه می کنم باز معرفی خواهم کرد خلاصشو امیدوارم بگم به نام Hookt ‌ مایکل نوشته. How procces food become adacted این نشون میده اون غذاهای فرآوری شد، اون مثلا فرض کنید که کمپلس هایی خیلی خالصه یه جا اشاره کرده بود اون چیزی که شما خیلی ذوق می کنید با شیر به بچه ها صبح میدین یه ذره -کمفلکس می ریزید شیر میریزد توش چیزی نیست جز اینکه یه مقدار ویتامینی که روش شکر پاشیدن یعنی ترکیبش اونه و اینا ترکیبات رو جوری دستکاری کردن که کودک از اون خیلی خوشش بیاد. حالا این اسنک های مختلف، نوشته آن لابراتورهایی رو نشون داده که چقدر اینا کارهای پوهشی چه تو حیوانات و چه تو انسان های میکنن که بالانس این رو به گونه عوض کنند که اینها بسیار اعتیاد آور بشه و راست میگه شما ببینید بستی چیپس، نوشابه این غذاهایی که اینقد مخربند اعتیاد آورند. من جداگانه در مبحث جداگانه صحبت خواهم کرد. شما همش فکر می کنی هروئین اعتیاد داره، هشیش اعتیاد داره ولی این سه تا که نام بردم شکر،‌چربی و نمک اگر به طرز خاصی، به نقطه خاصی از تعادل برسند که اصلاحا بهش میگن Best point ، Best point‌ اون لحظه ایه که درصد اینا به گونه ای تنظیم شده که بیشترین ترشح دوپامین رو به مغز شما میده و بیشترین حالت لذت بخشی بده. اینا می تونن بالقوه بسیار اعتیارآور باشن و شما اعتیاد به این حله و حوله و این تنقلات بی ارزش رو دست کم می گیرید به خصوص در بچه ها. یعنی ممکنه شما فکر کنی فقط هروئین و هشیشه. خیلی از خانواده ها وحشت می کنه وقتی جوونشون داره گل مصرف می کنه در صورتی که وقتی براساس اینکه کتاب خوب مایکل ماسک نگاه کنی اون بستنی که می خره یا اون نوشابه یا اسنک یا اون پیتزایی که می خوره ،‌همبرگری که می خوره اونا Best point طوری تنظیم شده که به اندازه اون گل و اینا می تونه اعتیاد آور و بیشتر از اون صدمه زننده به افراد باشه پس ما مسئله رژیم غذایی در SCI داریم . مسئله بعدی اونیه که ابتدای این بحث گفتیم. استرس مزمن اجتماعی. وقتی استرس های اجتماعی دیدیم نوعش استرس ها چی هست. تنها شدن اینکه حامی نداری،‌اینکه کسی به دادت نمی رسه، اینکه توی یک هرم قدرتی گیر کردی که نمی تونی تکون بخوری این SCI‌ایجاد می کنه و اون SCI به تبع اون عامل تمامی بیماری هاست . راجع به اینها بیشتر صحبت خواهم کرد. عامل جالب دیگه ،‌خواب نامنظم. با اومدن این سه تکنولوژی شبکه های اجتماعی، اینکه شما تا ۳ نصف شب،‌۴ نصف شب با نور مصنوعی با نور آبی بیدار هستی و کار می کنی و از اون ور تا لنگ ظهر می خوابی اینها همش نشون داده شده به SCI دامن می زنه. به این التهاب مزمن و خیلی از چیزهایی تو قبایل اولیه دیده بودن ،‌وقتی اونها هوا تاریک میشه و از اون ورم تا هوا روشن میشه بیدار میشن. یعنی چرخه خواب و بیداری به هم ریخته خودش می تونه SCI ایجاد کنه. حالا من چرا روی این مقاله اینقد تأکید دارم. ببینید خیلی از افراد از اختلالات روانپزشکی رنج می برند و در واقع این سوال رو دارند ما برای اختلالمون چه کنیم. پیش روانپزشک برم؟ خیلیاشون نیاز دارند دارو هم بخورند. ولی در کنار اون کارهایی که روانپزشک می گه و داروهایی که میگیره این عناصر رو حتما تنظیم کنه و مطالعات نشون داده چقدر کمک می کنه فعالیتتون رو به حداقل 150 دقیقه در هفته برسونید ،‌وزن کم کنید، رژیمتون رو از اون رژیمی که مایکل ماسک میگه دوری کنین، اون کتابو بخونی ببینید هر چی اون تو گفته ازش فرار کنین،‌یعنی اون ها طراحیاش عمدیه، خیلی از اینها به عمئد اومدن یا نمکشو اینقد آورده بالا یا اینو توش اضافه می کنه و حتی یه جاهایی نشون داده چه حقه هایی می زنند،‌مثلا می بینین یک اسمای دهن پرکن روش می زارن، مثلا کمپلس سیب و بعد میگه اون مقدار سیبی که اون تو هست واقعا در حد یکی دو برگه است ولی به مادران این فریب میده که بچت داره سبریجات و میوه جات،‌میوه های تازه می خوره،‌در صورتی زمینش شکریه که پاشیدن روی دره نشاسته و این خیال می کنه بچه داره سالم غذا می خوره و به خصوص در دوران کودکی خیلی اهمیت داره و استرس ها و مسئله خواب. یعنی من واقعا می تونم بگم که به جرأت به من بگن برای کسی که افسردگی داره،‌خستگی مزمن داره،‌بی انگیزگی داره،‌اینا رو سعی کنه اصلاح کنه بسیاری از علائمش برطرف خواهد شد. مثلا من در خیلی از مصرف کننده مواد،‌افسرده ها میگم این مسئله خوابه،‌چرخه خوابشو ول کرده،‌اما تا ۳ -۵ بعدازظهر میخوابه بعد از اون ور شب پای گوشیش نشسته یا اینکه رژیم غذایی وقتی نگاه می کنی فقط داره ترکیبات شکر و چربی می خوره،‌اینها الان دیگه علم پشتشه فقط تبلیغات و زندگی نمی دونم سبز و سالم و اینا نیست،‌یک علم خیلی قشنگی هست که سیستمیکه. یه مقاله خدمتتون بگم فقط برای اینکه شاید چشم و گوشتون یه ذره باز کنم. گفتیم التهاب رو میشه کم کرد. اگر التهاب رو کم بکنیم،‌خیلی از اون SCI‌میاد پایین. شرکت های دارویی دنبال این افتادن که ترکیباتی بسازن که SCI رو بیاره پایین و خیلی از این ترکیبات از روش های پیچیده ایه ایمنی به دست میاره. در واقع آنتی بادی ،‌پادتن های مونوپونومال هستن. چیزهایی که توی این واکسن سازی، داروسازی،‌ساختن اینترفروم خیلی کاربرد داره. درمان ضدالتهابی با کانالیوماپ برای در واقع تسلب شراین که می دونین سرمنشأ این التهابا این هست. ما یه ترکیبی داریم کاماکیوماب به نام تجاری ایلاریس که اگر هر سه ماه یکبار تزریق بشه این یک میوکولومو آنتی بادی هست و این اینترلوکین یک بتا رو کم می کنه یادتونباشه گفتم اینترلوکین یم بتا از اون عناصر التهابی هست که تو التهاب های مزمن هست این یک پادتن هست که به اون وصل میشه و اون رو خنثی می کنه و دیدن هر سه ماه که بزنی کاهش میده این التهاب رو و یک پژوهشی اومدن کردن شرکت نوبارتیس میخام فقط میخام بهتون بگم یه ذره میگم گوش و چشمتون باز بشه که کجاها دارن سرمایه گذاری می کنن و شما چه راه های ساده تر و میانبر دارین. اومدن این کارو کردند حدود دو هزار و … ببینین توی ژورنال نیوپلن چاپ شده،‌ همکاران پزشک می دونن این تقریبا معتبرترین ژورنال پزشکی هست. از 1812وجود داره و 2017 این مقاله چاپ شده. این مقاله پژوهش گسترده هست که تقریبا روی 7-8 هزار نفر انجام شده به یک عده 50 میلی گرم دادن،‌به یه عده 150 میلی گرم دادن،‌به یه عده 300 میلی گرم هر سه ماه یک بار دادن، مجموعا ده هزار نفر توی این پژوهش شرکت داشتن. وقتی این رو دادن، اومدن ببینن خوب این التهابو کم می کنه یا نه؟ بله جوابش این بود التهابو کم می کنه. مثلا SRPHS هایی SRP‌یکی از شاخص های التهابه به خصوص التهاب مزمنه و بعد از اینکه این رو دریافت داشتن شما ببینید در اون گروهی که 150 میلی گرم دریافت داشته حدود 50 درصد SRP اومده پایین. یعنی SCI اون التهاب مزمن کم شده. التهاب مزمن کم بشه چه فایده ای داره؟ گفتم به جدار عروق حمله نمی شه. حالا شماممکنه بگید شاید افسردگیم خوب بشه،‌شاید بی انگیزگیم خوب بشه،‌شاید بی حوصلگیم خوب بشه،‌شاید این خمودگیم خوب بشه، ممکنه و این کارو بکنه لااقل تو بیماریهای قلبی SRP‌رو کم کرده و این چیزی که شما اینجا می بینید اثربخشی اون در پیشگیری از سکته های قلبی و همچنین سکته های مغزی و مرگ بر اثر بیماریهای قلبی- عروقی هست که اینی که بلاسبو،‌دارونما گرفته این خط رو داشته، این هم زمان هست، به سال هست، و اینی که با خط قرمز نازکتر نشون میدیم اونایین که دارو دریافت کردن. شما اگر نگاه کنین اونی که 150 میلی گرم، دریافت کرده در مقایسه پلاسمو دریافت کرده بعد از ۵ سال مقداری کاهش داشته. مثلا یه چیزی حدود ۱۰ – ۵ درصد حدودا تا ۱۰ درصد مرگ و میرش براساس بیماری های قلبی – عروقی سکته ها و سکته مغزی کاهش پیداکرده. خوب پس خوشبختانه داریم یه چیزایی رو پیدا می کنیم داروهای ضدالتهاب مزمن. آره،‌منتهی همینو که بهتنوم بگم خودش یک التهاب ایجاد می کنه و داستان اینه که هر آمپول این قیمتش 17500 دلاره. یعنی شما هر سه ماه یک بار باید 17500 دلار بزنی سالی 75هزار دلار بزنی که 10-15 درصد التهاب قلبیتون کم بشه ، عمرتون بیشتر بشه. حالا من فکر می کنم این پول رو به من بدن من به التهاب خودم کم می کنم لازم نیست این آمپول رو بزنم. 17500 دلار در هر سه ماه یعنی ماهی 6هزار دلار خرج این آمپول میکنی ولی برای اینکه خواستم بگم ببینید این داروسازی پشتش منفعت،‌تجارته ایناس البته خوبه،‌پژوهش های دارویی خیلی خوبه و امیدوارم به نتیجه بررسه ولی کار خیلی ساده تر وجود داره که مقاله Jurnal of American سال 2016 اومده یک متاآنالیز کرده یک مرور جامع کرده،‌ از تاثیر ورزش در همون مقدار کاهش بیماری ها. اگر شما اینجا دقت کرده باشی یه عدد جالب اینجا شما می بینید 83/0 یعنی 150میلی گرم. ایلاریس 83 درصد میشه،‌مرگ و میر شما و مشکلات قلبی- عروقی شما بعد از 5 سال استفاده از این دارو. حساب کم ۵ سال 75 هزار دلار ، 300 هزار دلار بزنی 83 درصد امکان مرگ و میر هست که 17 درصد کاهش پیدا کنه. حالا اینجا همینو نگاه کنید یه 83 جالب اینجا می بینید که اونم همون بیماری های قلبی عروقیه. منتهی یه 83 درصد از کجا به دست اومده اینی که هفته ای 150 دقیقه ورزش کنی به همی سادگی. شما نگاه کن. شما 100 اونایی که فعالیت نداشتن، اومدن 150 دقیقه حالا دوچرخه زد،‌یه ذره راه رفتن تند،‌نرمش، بدنسازی اینا کردن، 83 درصد مرگ و میر که معادل همون 75هزار دلار در سال ایلانیست و دیابتشون با هم شده 74 درصد، یعنی اینکه ۲6درصد کم شده،‌ پس من چرا به این دارم میگم می خوام بگم که چند تا اتفاق میوفته خواهش می کنم. با مسئله التهاب آشنا باشید. دو سبک زندگی و تاثیر اون رو در التهاب مزمن بدونید. بخش عمده ای از رانپزشکی فقط نباید بپردازه به خودکشی،‌اسکیزوفرنی و داروهای اعصاب و شوک این هم می تونه سلامت انسانها کمک کنه اینکه رژیمتو عوض کنی. ورزش کنی،‌سعی کنی که در شرایط پر فشار قرار نگیری،‌ باز اون توصیه اخلاقی تکرار می کنم نمی گم هر موقع بزنی تا عمرت مثل اون موشا کوتاه نشه ولی سعی کنی حق خودتو بگیری تو هرم قدرت، مظلوم واقع نشی. این کارا رو انجام بدی خیلی بیشتر از اون مداخلات پزشکی بسیار گران قیمت نه تنها بیماری روانپزشکی کم میشه بلکه بیماری های کلی، بیماری قلبی- عروق، یا بتای ۲،‌فشار خون،‌مرگ و میر زود هنگام،‌انواع سرطان ها ،‌از کارافتادگی . پس ما داریم به سمتی حرکت می کنیم که بشر داره راز طول عمر بیشتر راز سلامت روان بهتر رو کشف می کنه ولی خوب جبهه مقابلم هست از اون شرکت هایی مثل جنرال بیلزو کلالکس کنفلکس،‌ غافل نشین اون کتاب خوندنی مایکل ماسک رو بخونید . چیز جالبی که خوندن فیلیپ موریس اون سازنده سیگار رفته سهام بسیاری از این شرکت های اغذیه و فست فود و نوشابه سازی رو هم خریده. یعنی حالا میشه فهمید به این نتیجه رسیده اون تجربه ای که در ترویج سیگار و دخانیات داشته حالا میخاد بکشونه به این غذاهای ناسالم و سبک زندگی ناسالم. در مقابل ما سبک ورزش رو داریم،‌سبک تحرک رو داریم، سبک رژیم غذایی رو داریم. کم کردن اون بافت چربی دور شکم رو داریم که این ها همش کمک می کنه،‌روانپزشکی فقط دارو نیست می تونیم به این قسمتام بسیار به شما کمک کنه که سلامت روان و طول عمر بیشتر. خدانگهدار