شماره 4: مصاحبه انگیزشی

… تو مصاحبه انگیزشی یک اشاره‌ی اکید ، یک اشتغال ذهنی با ترازوی تغییر داره و معتقده همه‌ی انسان‌ها که در این شرایط قرار دارند همواره در یک ترازوئند. یه طرف سود تغییرشونه یه طرف سود حفظ وضع موجود هست . پس حالا مصاحبه انگیزشی این رو میگه . چه کنیم که مقاومت کم شده و میل به تغییر رفتار بیشتر شود؟ یعنی اگه شما بخواین مصاحبه‌ی انگیزشی رو درک کنید چیکار کنیم که از سهم این کاسته بشه و به سهم این افزوده بشه؟ چون شما طبیعتا دوست دارید که این طرف کفه رو سنگین‌تر کنید یعنی اینجا رو که تغییر رو بیشتر دامن بزنید و طرف در اقدام تغییر خودش مصمم‌تر بشه. پس در واقع جواب این سوال میشه نظام مصاحبه‌ی انگیزشی. چه کنیم که مقاومت کم شده و میل به تغییر رفتار زیاد شود؟ اینجاست که ما به تعریفی از مصاحبه انگیزشی می‌رسیم . من شخصا خیلی به تعاریف علاقه ندارم دوست ندارم شما تعریفی رو حفظ کنید ولی فکر کردم اینجا لازمه که شما تعریف مصاحبه انگیزشی رو از نظر تکنیکی ببینید چیه ؟ مصاحبه‌ی انگیزشی is a collaborative person centered form of guiding to elicit strengthen motivation for change. یعنی چی؟ یعنی نوعی از راهنمایی و مشاوره‌ی فرد محور مشارکتی ، برای ترغیب و تقویت انگیزه جهت تغییر. ببینید اینجا چندتا نکته توش وجود داره . اولا میگن اگه بگن چیه؟ ایا این روان درمانیه؟ آیا این مشاوره است ؟ چیه؟ بیشتر میگن لغتی رو که به کار میبرن میگن guiding ، یک نوعی راهنمایی ست. پس از نظر سنف تعریفی اونایی که ابداع کننده‌ی مصاحبه انگیزشی هستن دوست دارن بگن این نوعی guiding راهنماییه . بعد میگن فرد محوره فرد محوره. اگر از DVD client centered یادتون باشه؟ گفتیم اصطلاحیست که جدیدا درمورد مراجعه محور میزارن به جای مراجعه محور میزارن person centered و مشارکتیست . یعنی دو نفر با هم مشارکت می‌کنند. این نیست که شما از بالا به فرد تحمیل کنید یا شما به فرد دستور بدید یا شما به فرد فشار بیارید . یک مشارکتی با هم می‌کنید برای ترغیب. که تغییر و تقویت انگیزه جهت تغییر هست . پس یه بار با هم تعریفشو میخونیم دیگه به تعریف کاری نداریم . نوعی از راهنمایی و مشاوره فرد محور مشارکتی، برای ترغیب و تقویت انگیزه جهت تغییر . a collaborative person centered form of guiding to elicit strengthen motivation for change. خب دوستان عزیز قبل از اینکه جلوتر بریم این اسلاید رو یک لحظه نگاه کنید ، این اسلاید خیلی مهمه! نکته‌ی بسیار مهم !! مصاحبه انگیزشی ابزار معجزه‌گر برای تغییر باور انسان‌ها و متقاعد ساختن اون ها نیست . ما می‌بینیم گاهی اوقات این اصطلاح داره abuse میشه. مثلا شما میری میبینید میگن یه آدمی هست نمی‌خواد ترک کنه، یه آدمی هست فراریه از درمان ، میگن خب مصاحبه انگیزشیش کنید . یا فکر کنید نوجوانی هست که اصلا نمی‌خواد درس بخونه ،میگن مصاحبه انگیزشیش کنید . این تصور برای شما پیدا نشه که این نوعی تکنیک نمیدونم brain washing ، شستشوی مغزی، متقاعدکردن انسان‌ها یا یک تکنیک که معجزه می‌کنه دیگه . به کار می‌بری طرف یه دفعه می‌پذیره.. به کار می‌بری طرف مجاب میشه. مثلا میگن این با اون فرد میخواد ازدواج کنه شما برید یه جوری رای ش رو بزنید میگیم پس بریم پس مصاحبه انگیزشی . پس مصاحبه انگیزشی مجاب کردن ، زدن رای شستشوی فکر، تغییر دادن تصمیم و این‌ها نیست. اون رول معجزه‌گر رو ازش انتظار نداشته باشید . فکرنکنید نوعی چرب زبانی یا نوعی زرنگی، نوعی زبلی برای تغییر دادن انسان‌هاست . نه دوستان عزیز!! از این قضیه غافل نباشید. ببینید اگر ترازوی تغییر و همچین حالتی باشه ، مثلا این وزنه‌ی تغییره و اون وزنه مقاومت میشه این رو یه کاریش کرد. یعنی ما تکنیک‌های مصاحبه انگیزشی رو وارد عمل کنیم به این نیت که تغییر بیشتر اتفاق بیفته . یعنی مثلا اگر نسبت میل به تغییر و مقاومت به این صورت هست .. و طرف تردید داره برای تغییر، توی ambivalence هست ، مصاحبه انگیزشی خیلی کمک می‌کنه که ما مقاومتش رو کاهش بدیم و میل به تغییرش رو زیاد کنیم. ولی دوستان عزیز اگه همچین حالتی هست، دقت کنید!! یک مقاومت بسیار بزرگ وجود داره و یک میل کوچک به تغییر وجود داره ، مصاحبه‌ی انگیزشی قادر به کمک نخواهد بود. پس اشتباه نکنید اگر شما کفه‌ی ترازوت اینجوریه ، دیگه مصاحبه انگیزشی زورش نمی‌رسه و این چیه؟ او مقاومت طرفه . هزینه‌های تغییره، فواید وضعیت موجوده. اگر حس می‌کنی وضعیت موجود خیلی براش خوبه ، هزینه‌ی تغییر خیلی زیاده و تازه وقتی تغییر کرد چیز زیادی گیرش نمیاد، دیگه نمیتونی که با مصاحبه انگیزشی مجابش کنی . پس حواستون باشه مصاحبه انگیزشی یک سقف محدودیت داره. اگر طرف تو همچین حالتیه توی یک حالت ambivalence اره میشه . ولی واضحا این دیگه ambivalence نیست . میدونی ما به این دودلی نمیگیم .. این تقریبا مجاب که من این کار رو نخواهم کرد. پس یه آدمی که با سماجت تمام نمیخواد یه کاری رو بکنه و فوایدش ، مصلحتش در عدم انجام اون کار هست مصاحبه‌ انگیزشی به شماخیلی کمک نخواهد کرد.. جا افتاد ؟ قبل از اینکه باز بریم جلو یه چیز دیگه هم براتون بگم .. به دلایلی مصاحبه‌ی انگیزشی به شدت با مسئله‌ی مراحل تغییر، the stages of change نظریه دیکلت منتی پورچاسکا” عجین شده و جالبه خود ویلیام میلر” براعت میجوء . میگه بابا اصلا این ربطی به من نداره، من نمیدونم چی شد؟ هر جا مصاحبه انگیزشی می‌نویسن اینم می‌نویسند. یعنی شما وقتی text های مصاحبه انگیزشی رو نگاه می‌کنید، به طرز عجیبی مشاهده می‌کنید که همش سریع میرن سر مسئله‌ی stages of change . من stages of change رو در اون DVD سیر اعتیاد بهش اشاره کردم و یه نظریه‌ی جداست. یه نظریه دیگست.. که میگه معتادان یا اصولا هر کسی که میخواد تغییری بده ، از مراحل مختلفی رد میشه مرحله‌ی پیش تاملی که در واقع مقاومت خیلی زیاده و هیچ میلی به تغییر نداره ، مرحله‌ ای تامل که مقاومت نسبتا کمتر شده و دارن به یک تعادلی می‌رسن، در آمادگی که فرد احساس میکنه باید تغییر کنه و غلبه کرده نیاز به تغییرش . در مرحله‌ی عملگر اقدام میکنه و مراحل بعد .. پس حواستون باشه stages of change SOC و مصاحبه انگیزشی هیچ لزومی نداره که به همدیگه مربوط بشند. ولی نویسنده‌ها و کسانی که بعدا اومدن این مصاحبه انگیزشی رو توضیح دادن یه اصرار عجیبی دارند که هی همش به این مسئله اشاره کنن و میگن که اگر طرف تو این مرحله پیش تاملی هست ، خیلی مصاحبه انگیزشی بهش کمک نمیکنه باید طرف تو تامل و آمادگی باشه . ولی میگم این دوتا رو با هم قاطی نکنید . نکته‌ی مهم دیگه‌ای که می‌خوام خدمتتون بگم اینه motivational interviewing نا مساویست با تغییر دادن مردم . یعنی مصاحبه انگیزشی تغییر دادن مردم نیست . یعنی یه کاری کنیم که تغییر کنن . اگه یه کسی نمی‌خواد تغییر کنه مثلا اون انسانی که میگه من اصلا نمیخوام مواد رو کنار بذارم، اون آدمی که اصلا راضی به رژیم گرفتن نیست. راه‌های دیگه‌ای وجود داره .. که ما در این DVD به اون اشاره نمی‌کنیم . مثلا فشار قانون هست، یه آدمی که نمیخواد الکلش رو بزاره کنار یه آدمی که نمیخواد از کتک زدن زن و بچش امتناع کنه . اونجا دیگه مصاحبه انگیزشی به شما کمکی نمی‌کنه. اونجایی که در واقع فرد اصلا حاضر نیست که مثلا واکسن بزنه ، حاضر نیست بره دارو بخوره . فکر نکنید مصاحبه انگیزشی یعنی اینو برو راضیش کن .نه ! مصاحبه انگیزشی راضی کردن مردم نیست. برای راضی کردن مردم پدیده‌های دیگه‌ای هست ، فشار قانون هست ، مداخله‌ی خانواده هست ، چیزی که بهش میگن intervention در DVD های دیگه صحبت می‌کنیم . محکومیت قضایی، drug court ، شرایط محیط و مشوق‌های محیطی. پس این دوتا باهم مترادف نیستند و changing people میتونه خیلی از موارد ، ناشی از اونا باشه. مصاحبه انگیزشی یک نوع فقط مشاورست. خب با این مقدمه اگر آمادگیش رو دارید بریم وارد بحث مصاحبه‌ی انگیزشی بشیم. داستان مصاحبه انگیزشی از کجا شروع میشه ؟ میلر” میگه ، البته باز میگم اینو راجرز” میگه به DVD راجرز” برگردید این نکته رو ببینید . میلر” میگه من احساس کردم درمانگران، پزشکا و اصولا همه‌ی افراد بشر یک… ادامه دارد….